Αμφιδρόμια: Η εντυπωσιακή τελετή «ένταξης» του νεογέννητου στην οικογένειά του στην αρχαία Ελλάδα

Η επίσημη αποδοχή του παιδιού από την οικογένεια γινόταν με τα “Αμφιδρόμια”. Στην αρχαία Αθήνα καθώς και σε άλλες αρχαίες πόλεις Αμφιδρόμια ονόμαζαν την μετά το τοκετό τελετή του καθαρμού.
Μετά τον τοκετό πλένονταν και καθαρίζονταν η λεχώνα, το βρέφος και όλοι όσοι έρχονταν σε επαφή μαζί τους.
Επειδή τόσο η γέννηση όσο και ο θάνατος αποτελούσαν γεγονότα που συνδέονταν κατά
τις τότε αντιλήψεις με την ακαθαρσία που έπρεπε αμέσως να εξαλειφθεί…
Ο τοκετός θεωρούνταν διαδικασία μιαρή που προκαλούσε δηλαδή πνευματική μόλυνση.

Για το λόγο αυτό απαγορευόταν να πραγματοποιείται σε ιερά. Η νέα μητέρα θεωρούνταν μολυσμένη τουλάχιστον για τις δέκα πρώτες ημέρες μετά τη γέννα. Στο διάστημα αυτό ήταν περιορισμένη στο σπίτι και με ελάχιστους ανθρώπους ερχόταν σε επαφή.
Το μίασμα δεν περιοριζόταν μόνο σε αυτή, αλλά σε οποιονδήποτε βοήθησε στον τοκετό ή βρισκόταν στο σπίτι την ώρα του τοκετού.
Όσοι εκτέθηκαν στην μόλυνση δεν επιτρεπόταν να εισέρχονται σε ιερά ή να ασκούν τη λατρεία. Αυτή η απομόνωση των δέκα πρώτων ημερών είχε χαρακτήρα θρησκευτικό, επιπλέον όμως κάλυπτε και πρακτικές ανάγκες: τον αποκλεισμό της γυναίκας από τις δουλειές της καθημερινής ζωής και τη βιολογική προστασία της μητέρας και του βρέφους από τους κινδύνους που ελλόχευε η έκθεσή τους στον έξω κόσμο τις πρώτες αυτές κρίσιμες ημέρες.

Έτσι μετά το τοκετό εκτός της λεχώνας, του βρέφους και της μαίας θα έπρεπε να καθαρθούν και όλοι εκείνοι που ήλθαν με αυτούς σε επαφή, όπου και μόνο τότε είχαν δικαίωμα να πλησιάσουν άλλους ανθρώπους. Οπότε και άρχιζε η τελετή του γενικού καθαρμού.

Την πέμπτη ημέρα ( ημέρα που οι Μοίρες δίνουν τις παραγγελίες τους στον «Δαίμονα Εαυτού» του παιδιού και καταγράφουν τα καλά και τα κακά που μέλλει αυτό να συναντήσει στο βίο του) μετά τον τοκετό αφού καθαρίζονταν και ο οίκος, τοποθετούσαν στην εξώθυρα στέφανο από κλάδο ελιάς, αν το βρέφος ήταν αγόρι ή μάλλινη ταινία, κομψά δεμένη, αν ήταν κορίτσι και άρχιζε η ιεροπραξία του καθαρμού.
Συχνά κατά τη διάρκεια αυτού του τελετουργικού, στις φτωχές οικογένειες, έδιναν και το όνομα στο βρέφος. Οι πλουσιότερες οικογένειες διάλεγαν το όνομα σε ξεχωριστή τελετή τη “Δεκάτη”, τη δέκατη ημέρα από τη γέννηση. Ακολουθούσε θυσία ζώου σε δημόσιο ιερό από τον πατέρα.
Το βρέφος, στην αγκαλιά του πατέρα αλλά και κατά άλλες πηγές πιθανώς στην αγκαλιά της τροφού, περιφέρονταν γύρω από την εστία της οικίας που παρακολουθούσαν «εν πομπή» και όλοι οι παρευρισκόμενοι συγγενείς. Η περιφορά γύρω από την εστία συμβόλιζε το επίσημο καλωσόρισμα του νεογέννητου στον οικογενειακό κύκλο και η ένταξη σε αυτόν.

Μετά από αυτό, την 7η μέρα, γιορτάζονταν «αι εβδόμαι» ή και κατά τον Ισαίο την δέκατη μέρα ή γενέθλια θύειν, όπου και ονομάτιζαν το βρέφος.¨δεκάτην θύειν εστιάν» δηλαδή γινόταν η ιεροπραξία της ονοματοδοσίας του βρέφους.
Μετά την ονοματοδοσία γίνονταν θυσίες και συμπόσια, όπου παρευρίσκονταν όλοι οι συγγενείς και στενοί φίλοι της οικογένειας χωρίς να εξαιρούνται στη τελετή και αυτοί οι δούλοι της οικίας. οι οποίοι έφερναν και δώρα προς τη μητέρα και το βρέφος.

Τα Αμφιδρόμια κλείνουν με θυσία, με το κρέας της οποίας παρατίθεται το βράδυ δείπνο με σπονδές προς τους Εφέσιους Θεούς και προς τον Θεό Αμφίδρομο που αντιπροσωπεύει την διπλόδρομη σχέση προγόνου και απογόνου στην ύπαρξη και στην συνέχιση του οίκου.
Η μητέρα δείχνει στην συνέχεια το νεογέννητο στην Θεά Σελήνη και την Αρτέμιδα «Λοχεία» και τις ευχαριστεί για την ευγονία. Τέλος η ημέρα κλείνει με θυσία προβάτου προς τιμή της θεάς των τοκετών Ειλειθυία .Αυτή η τελετή πιθανότατα σηματοδοτούσε και το τέλος της περιόδου μόλυνσης για τη μητέρα και συνέστηνε το βρέφος ως μέλος της ευρύτερης κοινωνίας.

-->
Στις αναπαραστάσεις των Αμφιδρομίων των αρχαίων καλλιτεχνών περιλαμβάνεται παρόμοια σχετικά με τη γέννηση του Διονύσου όπου μια μαινάδα και ένα σάτυρος κρατούν κάνιστρο όπου αναπαύεται βρέφος και που φαίνεται να περιφέρουν με κινήσεις γρήγορες ή χορευτικές.

https://arxaia-ellinika.blogspot.gr/2017/02/amfidromia-teleti-entaksis-neogenitou-arxaia-ellada.html
Από το olympia

loading...