Τι είναι η κήλη του κοιλιακού τοιχώματος; Που οφείλεται και που εντοπίζεται συνήθως; Γιατί πρέπει να αντιμετωπίζεται χειρουργικά;

Από το medlabgr

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Κήλη ονομάζουμε την προβολή ενός εσωτερικού οργάνου ή ιστού μέσω ενός φυσικού ή τεχνητού στομίου του σώματος.  Η κήλη είναι ένα "εξόγκωμα" που προβάλλει κάτω από το δέρμα του κοιλιακού τοιχώματος και οφείλεται στο πέρασμα περιεχομένου της κοιλίας (π.χ. λίπος ή τμήμα εντέρου) μέσω ενός χάσματος που έχει δημιουργηθεί στο συγκεκριμένο
σημείο του τοιχώματος.  Όταν υπάρχει ένα τέτοιο πρόβλημα, τότε το περιτόναιο (το εσωτερικό κάλυμμα της κοιλιακής κοιλότητας), προσεκβάλλει μέσων του ανοίγματος και, αυτό το ελάττωμα προκαλεί μία διόγκωση του κοιλιακού τοιχώματος. Αυτή η διόγκωση, συνήθως είναι πιο εμφανής όταν οι μύες της κοιλίας είναι πιο σφιχτοί, οπότε αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά.

Οποιεσδήποτε δραστηριότητες οι οποίες αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση, μπορούν να επιδεινώσουν μια κήλη. Παραδείγματα τέτοιων δραστηριοτήτων, είναι η ανύψωση βάρους, ο βήχας, ή ακόμα και το έντονο σφίξιμο κατά την κένωση. 

Ποσοστό περίπου 10% του πληθυσμού, θα υποστεί μια κήλη του κοιλιακού τοιχώματος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Οι κήλες μπορεί να εμφανισθούν σε βρέφη, παιδιά και ενήλικες, άνδρες και γυναίκες. Όμως, η πλειοψηφία των περιστατικών αυτών εμφανίζεται σε άνδρες.

Ποια είναι τα αίτια της κήλης;

Οι κήλες μπορεί να οφείλονται σε:

• Kληρονομική προδιάθεση, 

• Άρση βάρους, 

• Παχυσαρκία, 

• Χρόνιο βήχα - Κύρια αιτία σε αυτή την περίπτωση είναι η χρόνια βρογχίτιδα των καπνιστών. Και μόνο η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη ή υποτροπή μιας κήλης.

• Χρόνια δυσκοιλιότητα

• Δυσκολία στην ούρηση με κύρια αιτία την καλοήθη υπερτροφία του προστάτη.

• Χρόνιο φτέρνισμα όπως συμβαίνει πχ σε αλλεργικές καταστάσεις

• Εγκυμοσύνη

• Προηγηθείσες ανοιχτές επεμβάσεις.

Αντίθετα από ότι πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, η μυική ανάπτυξη δεν εμποδίζει την εμφάνιση των κηλών.

Τι προβλήματα δημιουργεί η κήλη;

Συνήθως είναι μια διόγκωση που μπαινοβγαίνει χωρίς πόνο. Συνήθως η “εμφάνιση μιας διόγκωσης που χάνεται” οδηγεί τον ασθενή στο γιατρό. Άλλοτε υπάρχει τοπικός πόνος ή κάψιμο. Συνήθως τα συμπτώματα αναπαράγονται με την άρση βάρους ή κατά το βήχα. Η εικόνα σαφώς αλλάζει σε μια επιπλακείσα κήλη.

Τα συμπτώματα της κήλης ποικίλουν και περιλαμβάνουν κυρίως ενόχληση, πόνο και τοπική διόγκωση. Σε περίπτωση που η κήλη είναι μικρή (σε αρχόμενο στάδιο), τότε αυτή μπορεί να διαπιστωθεί μόνο μέσω εξέτασης από χειρουργό. Αρχικά, το περιεχόμενο της κήλης μπορεί και επιστρέφει πίσω στην κοιλία (ανατάξιμη κήλη). Σε περίπτωση όμως που μπλοκαριστεί και δεν μπορεί να αναταχθεί, προκαλείται μια επιπλοκή των κηλών, η λεγόμενη περίσφιξη κήλης. Η επιπλοκή αυτή θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του οργάνου που υπάρχει εντός της κήλης (π.χ. νέκρωση εντέρου), γεγονός που μπορεί να αποβεί καταστροφικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι δε σημαίνει πως μια κήλη με λίγα συμπτώματα είναι πιο ακίνδυνη από μια κήλη με έντονα συμπτώματα. Επίσης, μια μικρή σε μέγεθος κήλη είναι πιο πιθανό να εμφανίσει περίσφιξη σε σχέση με μια μεγαλύτερη. 

Κήλες του κοιλιακού τοιχώματος

Ανάλογα με την εντόπιση των κηλών, αυτές χωρίζονται στις πιο κάτω κατηγορίες. Συχνά είναι δυνατό να συνυπάρχουν κήλες σε διάφορες εντοπίσεις σε έναν ασθενή

• Βουβωνοκήλη – Μηροκήλη, στη μηροβουβωνική χώρα

• Ομφαλοκήλη, στην περιομφαλική χώρα

• Επιγαστρική κήλη, στο επιγάστριο, δηλαδή πάνω από τον ομφαλό

• Μετεγχειρητική κήλη, στην περιοχή προηγηθείσας εγχειρητικής τομής 

• Παραστομιακή κήλη

• Κήλη των αθλητών

Βουβωνοκήλη

H βουβωνοκήλη είναι η πιο συχνή κήλη και συναντάται κυρίως σε άντρες. Βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ κορμού και μηρού και είναι δυνατό να υπάρχει δεξιά, αριστερά ή αμφίπλευρα. 

Πρόκειται για ένα άνοιγμα στο μυϊκό τοίχωμα της κοιλιάς, το οποίο μπορεί να προκληθεί αν ασκηθεί έντονη πίεση στο κοιλιακό τοίχωμα. Το σήκωμα βάρους είναι μόνο μία από τις πιθανές αιτίες. Η κήλη μπορεί να εμφανιστεί όμως και από έντονη άσκηση πίεσης ή και από το συνδυασμό έντονου βήχα με αδυναμίες στον συνδετικό ιστό. Εννιά στους δέκα ανθρώπους που εμφανίζουν κήλη είναι άνδρες

Σε περίπτωση που το περιεχόμενο της βουβωνοκήλης φτάνει ως τον όρχι, τότε η κήλη ονομάζεται οσχεοβουβωνοκήλη. 

Μηροκήλη

Η μηροκήλη εμφανίζεται λίγο πιο χαμηλά από τη βουβωνοκήλη, στο μηριαίο δακτύλιο. Είναι πιο συχνή στις γυναίκες και θεραπεύεται με την ίδια επέμβαση όπως και η βουβωνοκήλη, δηλαδή με τοποθέτηση πλέγματος, ανοικτά ή λαπαροσκοπικά.

Ομφαλοκήλη

Η ομφαλοκήλη εμφανίζεται στην περιοχή του ομφαλού και είναι αρκετά συχνή. Η ομφαλοκήλη αντιμετωπίζεται πλέον και λαπαροσκοπικά. Σε μεγάλες ομφαλοκήλες είναι απαραίτητη η τοποθέτηση από το χειρουργό συνθετικού πλέγματος (πάντα φιλικού για τον οργανισμό).

Επιγαστρική κήλη

Η επιγαστρική κήλη ή κήλη λευκής γραμμής βρίσκεται στη μέση γραμμή του κοιλιακού τοιχώματος, μεταξύ ομφαλού και στέρνου. Η επέμβαση για την αποκατάσταση της επιγαστρικής κήλης πραγματοποιείται σήμερα και λαπαροσκοπικά. Κατά την επέμβαση τοποθετείται και εδώ συνθετικό πλέγμα για τη σύγκλειση του κενού του κοιλιακού τοιχώματος.

Μετεγχειρητική κοιλιοκήλη

Μετεγχειρητική κοιλιοκήλη ονομάζεται η κήλη που αναπτύσσεται επί της τομής προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης. Η επέμβαση για την αποκατάσταση της μετεγχειρητικής κοιλιοκήλης πραγματοποιείται πλέον εύκολα λαπαροσκοπικά, μέσω δηλαδή τριών μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος, μεγέθους 0,5 – 1 εκ, πάντα με την τοποθέτηση και καθήλωση συνθετικού πλέγματος.

Παραστομιακή κήλη

Η παραστομιακή κήλη εμφανίζεται στο πλάι μιας κολοστομίας ή εντεροστομίας (παρά φύση έδρας) και αποκαθίσταται ενδεδειγμένα πλέον λαπαροσκοπικά με την τοποθέτηση συνθετικού πλέγματος.

Κήλη των αθλητών

Η κήλη των αθλητών ή σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών   (ή ηβαλγία) ή  αθλητική κήλη  (spotsman's hernia ή sports hernia) είναι ουσιαστικά μια βουβωνοκήλη σε αρχικό στάδιο. Αφορά ως επί το πλείστον άνδρες επαγγελματίες αθλητές, εμφανίζεται όμως και σε γυναίκες, ενώ μπορεί να προκύψει και σε ερασιτέχνες με έντονη αθλητική δραστηριότητα. Προκαλείται από την έντονη καταπόνηση του κοιλιακού τοιχώματος της περιοχής μεταξύ κορμού και μηρού από τις αθλητικές δραστηριότητες. Η κήλη των αθλητών αντιμετωπίζεται όπως και η βουβωνοκήλη λαπαροσκοπικά με την τοποθέτηση συνθετικού πλέγματος.

Επιπλοκές

Μία κήλη μπορεί να είναι:

• Ανατασσόμενη: το προπίπτον σπλάχνο επανέρχεται στη θέση του κατά την κατάκλιση και την ηρεμία ή με εξωτερική πίεση

• Μη ανατασσόμενη: η διόγκωση είναι μόνιμη, γιατί το σπλάχνο δεν επανέρχεται στη θέση του

• Περισφιγμένη: το προπίπτον σπλάχνο περισφίγγεται στον αυχένα της κήλης, παραβλάπτεται η αιμάτωσή του και μπορεί να υποστεί νέκρωση

• Αποφραγμένη: το προπίπτον σπλάχνο είναι έντερο και η πίεση σε αυτό προκαλεί σημεία απόφραξης του αυλού του

Διάγνωση

Πρώτα γίνεται κλινική εξέταση. Ο έλεγχος συμπληρώνεται με διάφορες απεικονιστικές εξετάσεις (συνήθως υπερηχογράφημα, ακτινογραφία και μαγνητική τομογραφία). Ο απεικονιστικός έλεγχος στην προκειμένη περίπτωση δεν γίνεται για να αναδείξει τη βλάβη, αλλά κυρίως για να αποκλείσει τις συχνές παθήσεις της περιοχής οι οποίες μπορούν μπορούν να προκαλούν παρόμοια συμπτώματα με της κήλης (κυρίως της βουβωνικής) και οι οποίες δεν θεραπεύονται με χειρουργική επέμβαση. Έτσι έχει μεγάλη σημασία η ερμηνεία των απεικονιστικών αυτών εξετάσεων να γίνεται από ακτινολόγο με γνώση και εμπειρία στις σχετικές παθήσεις της περιοχής, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τενοντίτιδες, θλάσεις μυών, σύνδρομα παγίδευσης νεύρων, οστεΐτιδες μικροκατάγματα εκ κοπώσεως κ.α. Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα καθώς είναι δυνατόν ορισμένες από αυτές τις παθήσεις να συνυπάρχουν με τη βουβωνική διαταρχή κάνοντας τόσο την κλινική όσο και την απεικονιστική διάγνωση δυσχερέστερη.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Στο παρελθόν (και δυστυχώς σε σημαντικό βαθμό και στο παρόν), οι κήλες χωρίς περίσφιγξη αντιμετωπίζονταν με ζώνες. Αυτό για πολλούς λόγους είναι λάθος. Εν τούτοις πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν την οριστική λύση από φόβο, επιφυλάξεις και άγνοια των κινδύνων.

Όμως μια κήλη, είναι προτιμότερο να την πάτε εσείς στο χειρουργείο παρά ‘’να σας πάει αυτή’’.

Με τη διάγνωση της κήλης καθίσταται σαφές στον ασθενή, ότι δεν πρόκειται να θεραπευθεί χωρίς θεραπεία, ότι με την πάροδο του χρόνου τα συμπτώματα μάλλον θα αυξάνονται και ότι πάντοτε καραδοκεί ο κίνδυνος της περίσφιξης, που θα οδηγήσει τον ασθενή επειγόντως στο χειρουργείο με απρόβλεπτες συνέπειες. Μοναδική θεραπεία της κήλης είναι η χειρουργική επέμβαση.  Αποσκοπεί στην διόρθωση των ανατομικών βλαβών και αδυναμιών του τοιχώματος. Γίνεται ανάταξη της κήλης, επιστροφή του περιεχομένου της μέσα στο κήτος της κοιλιάς και ενίσχυση των κοιλιακών τοιχωμάτων του ασθενούς για να μην έχουμε υποτροπή.

Παλιότερα εφαρμόζονταν διάφορες τεχνικές πλαστικής αποκατάστασης των κηλών, στις μέρες μας όμως κατά κανόνα τοποθετείται πλέγμα για τη σύγκλειση του χάσματος του κοιλιακού τοιχώματος. Έτσι ελαχιστοποιείται η εφαρμογή τάσης στην αποκατάσταση, μειώνεται ο μετεγχειρητικός πόνος και η επάνοδος του ασθενούς στην καθημερινή δραστηριότητα επιταχύνεται. Στις μέρες μας εξάλλου έχει καθιερωθεί η λ α π α ρ ο σ κ ο π ι κ ή τοποθέτηση πλέγματος σε κάθε μορφή κήλης, με καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά και σαφώς ταχύτερη ανάρρωση με όλα όσα αυτή συνεπάγεται. Η χρήση συνθετικών μη απορροφήσιμων ή ημιαπορροφήσιμων πλεγμάτων μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή στο σπίτι του, χωρίς πόνο, μέσα σε λίγες ώρες μετά το χειρουργείο.

Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης (επέμβασης) κήλης σε σχέση με την "ανοιχτή" επέμβαση είναι:

• Λιγότερος πόνος μετά την εγχείρηση κήλης (ανώδυνη επέμβαση

• Ταχύτερη ανάρρωση, όποτε και ταχύτερη έξοδος από το νοσοκομείο, καθώς και ταχύτερη επάνοδος στις συνήθεις δραστηριότητες/εργασία.

• Λιγότερες επιπλοκές στο άμεσο αλλά και στο απώτερο μετεγχειρητικό διάστημα.

• Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.

• Καλύτερα αποτελέσματα μακροπρόθεσμα με χαμηλότερα ποσοστά υποτροπής της κήλης. Το ποσοστό υποτροπής βουβωνοκήλης μετά από λαπαροσκοπική αποκατάσταση από έμπειρο χειρουργό είναι μόλις 1%.

Μετεγχειρητικά χρειάζεται λιγότερο από μία εβδομάδα ανάπαυσης στο σπίτι χωρίς έντονη εργασία, αλλά κανονική κινητικότητα. Κατόπιν, αν ο ασθενής το επιθυμεί, επιστρέφει στη δουλειά του κανονικά χωρίς να σηκώνει βάρη ή να κάνει βαριά εργασία. Ελαφρά βάρη και γυμναστική είναι δεκτά μετά τις 40 ημέρες, ενώ σε έξι μήνες η ποιότητα του κοιλιακού τοιχώματος είναι καλύτερη από ό,τι πριν την επέμβαση.

Πώς μπορείτε να αποφύγετε μια κήλη;

• Διατηρείστε φυσιολογικό σωματικό βάρος

• Ασκείστε τους κοιλιακούς σας μύες

• Διακόψτε το κάπνισμα

• Τρώτε φαγητά με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες

• Αν πάσχετε από χρόνια δυσκοιλιότητα, αλλεργίες ή χρόνιο βήχα ζητήστε ιατρική βοήθεια

-->