Ανθρωποθυσίες: μύθος ή πραγματικότητα;

Λεπτομέρεια αττικού μελανόμορφου αμφορέας με παράσταση της θυσίας της Πολυξένης.
570-550 π.Χ. Βρετανικό Μουσείο, αρ. 1897,0727.2

Όλα επιβεβαιώνουν απλώς όσα οι μύθοι, ο Όμηρος και οι αρχαίοι συγγραφείς παραδίδουν.

Το 1979 ο Γ. Σακελαράκης προκαλεί σάλο με το εύρημα της ανθρωποθυσίας στα Ανεμόσπηλια, στην Κρήτη, που χρονολογείται τον 17ο αι. π.Χ. στο μικρό ιερό κορυφής του όρους Γιούχτα. Το θύμα, ένας άνδρας που βρέθηκε ακριβώς επάνω στο βωμό με το
μαχαίρι ακόμη επάνω του. Ακριβώς την ώρα της θυσίας το κτίσμα γκρεμίστηκε, θάβοντας στα ερείπιά τον ιερέα θύτη και τον θυσιαζόμενο, που πιθανόν οδηγήθηκε εκεί για να εξευμενίσει τη μανία της φύσης που δονείτο, δηλαδή τους καταστροφικούς σεισμούς που κατέστρεφαν εκείνη την εποχή την Κρήτη.

Αρκετά χρόνια μετά, στην Νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας στην Κρήτη, ο Ν. Σταμπολίδης ήρθε αντιμέτωπος με το συγκλονιστικό εύρημα ενός νέου άνδρα, ηλικίας περίπου 30 ετών, ο οποίος αποτεφρώθηκε σε μια μεγάλη πυρά στο τελευταίο τρίτο του 8ου αι. π.Χ.. Στο ΒΔ άκρο της βρέθηκε ο σκελετός ενός γεροδεμένου αποκεφαλισμένου άνδρα, ηλικίας 35-40 ετών, πιθανότατα ενός εχθρού αιχμαλώτου που εκτελέστηκε σε αντίποινα, επαληθεύοντας την ομηρική διήγηση στην 23η ραψωδία της Ιλιάδας, δηλαδή τη σφαγή δώδεκα αιχμαλώτων Τρώων από τον Αχιλλέα, μπροστά στην πυρά του Πατρόκλου. Δικαιώθηκε έτσι και ο Αριστοτέλης στη διένεξή του με τον Πλάτωνα για τη αλήθεια των περιγραφών του Ομήρου.

Αργότερα, η αρχαιολογική σκαπάνη της Μ. Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη και πάλι στην Κρήτη, αποκάλυψε μια ακόμη τραγική στιγμή που διαδραματίστηκε στα μέσα του 13ου αι. π.Χ., στα Χανιά. Στην περιοχή του μινωικού ανακτορικού κέντρου και συγκεκριμένα στον εξωτερικό αύλειο χώρο, όπου τελούνταν θυσίες, μαζί με τους καμένους καρπούς και τα οστά ζώων, βρέθηκαν και τα οστά μιας νεαρής γυναίκας. Μια θηλυκή ανθρωποθυσία που ανακαλεί τη θυσία της Ιφιγένειας και της Πολυξένης σε μια εγκατάσταση που είναι βέβαιο ότι καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά.

Αττικός μελανόμορφος αμφορέας με παράσταση της θυσίας της Πολυξένης. 570-550 π.Χ. Βρετανικό Μουσείο, αρ. 1897,0727.2

Εκτός Κρήτης, ο Χ. Τσούντας αναφέρει ευρήματα ανθρωποθυσιών στις Μυκήνες, ο K. Blegen στην Πρόσυμνα, άλλοι ανασκαφείς στο Άργος, στα Δενδρά, στο Λυκαίο Όρος και αλλού.

Όλα επιβεβαιώνουν απλώς όσα οι μύθοι, ο Όμηρος και οι αρχαίοι συγγραφείς παραδίδουν, αλλά εμείς δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε και κυρίως να παραδεχτούμε. Οι θυσίες ανθρώπων και η προσφορά αιματηρών προσφορών στην αρχαιότητα, αποσκοπούσαν στην αποτροπή κακών και στο να κατευνάσουν δυνάμεις που σχετίζονταν με το σύμπαν και τις φυσικές καταστροφές, να εξευμενίσουν θεούς και ήρωες, να αποτελέσουν αντίποινα πολέμου ή να υπηρετήσουν τελετουργίες συνδεδεμένες με το επέκεινα και τις χθόνιες θεότητες που ζητούσαν την επαναφορά στη γη, αυτών που εκείνη γεννούσε.

Στη σύγχρονη εποχή, άνθρωποι θυσιάζονται με πολλαπλούς τρόπους για την ύλη, ή για την υπεροχή και την υπερίσχυση. Θυσιαζόμενοι και θύτες, ρόλοι δυσδιάκριτοι, σε έναν κόσμο που οι κώδικες δεν έχουν ορίσει τι ακριβώς θέλουν ή φοβούνται να εξευμενίσουν κι ακόμη περισσότερο να κατευνάσουν και να ξορκίσουν.

-->
Με αφορμή την παρουσίαση στην Ιταλική Σχολή του τόμου: L. Godart – M. Negri – A. Sacconi (επιμ), “Le sacrifice humain dans le monde égéen et dans les civilisations périphériques.” Actes du Colloque International Pasiphae, Fabrizio Serra, 2015
Πηγή: Μ. Γιαννοπούλου, ελculture
Από το anaskafi

loading...