Από το Μαντείο των Δελφών στις σημερινές χαρτορίχτρες!.. (1)

Ενώ οι χρησμοί που προέρχονταν είτε από όνειρα είτε από τους νεκρούς είχαν την προτίμηση των προληπτικών, οι πιο σημαντικοί από τους προφορικούς χρησμούς και εκείνοι που δίνονταν από τα σημεία είχαν πολιτική σημασία. Σε όλες τις σοβαρές περιπτώσεις ρωτούσαν τα μαντεία εκ μέρους του κράτους, για να εξασφαλίσουν τη θεία βούληση: αυτή ήταν κυρίως η περίπτωση με το Μαντείο των Δελφών. Η φιλαργυρία και ο κομματισμός των ιερέων, όπως και η
αυξάνουσα αθεΐα, έκαναν τα μαντεία να πέσουν σιγά-σιγά σε αδράνεια, για να αναζωογονηθούν πάλι παντού με τους Ρωμαίους αυτοκράτορες, μολονότι δεν απέκτησαν ποτέ πια την πολιτική σημασία που είχαν κάποτε στην αρχαία Ελλάδα.

ΟΛΑ σχεδόν τα Εγκυκλοπαιδικά Λεξικά αναφέρουν ότι το μαντείο ήταν ένας τόπος όπου, κατά την αρχαία θρησκεία, ο ιερέας ή η ιέρεια μιας ορισμένης θεότητας έδιναν στις ερωτήσεις εκείνων που τους συμβουλεύονταν τη μαντική απόκριση, τον χρησμό. Υπήρχαν πολλά τέτοια μέρη σε όλες τις ελληνικές χώρες και μπορούν να διαιρεθούν, σύμφωνα με τη μέθοδο που γινόταν η προφητεία, σε: (1) προφορικούς χρησμούς, (2) χρησμούς από σημεία (σημάδια), (3) χρησμούς από όνειρα και (4) χρησμούς από νεκρούς.
Οι πιο σεβαστές μαντείες ήταν της πρώτης τάξης, όπου η θεότητα, συνήθως ο θεός-μάντης Απόλλωνας, αποκάλυπτε τις θελήσεις του προφορικά, από τα χείλη των εμπνευσμένων προφητών ή προφητισσών. Την κατάσταση φρενίτιδας προκαλούσε η εισπνοή γήινων ατμών ή το νερό των πηγών του μαντείου. Οι λέξεις που έλεγαν οι ιερείς ενώ βρίσκονταν σε αυτή την κατάσταση σχημάτιζαν συνήθως μια απάντηση στις ερωτήσεις που τους έκαναν. Το πιο γνωστό από τα μαντεία αυτού του είδους ήταν το Μαντείο των Δελφών. Εκτός απ' αυτό, υπήρχαν στην Ελλάδα αρκετά παρόμοια μαντεία του Απόλλωνα, όπως στην Άβα της Φωκίδας, σε διάφορα μέρη της Βοιωτίας, στην Εύβοια και στο Άργος, όπου η ιέρεια αντλούσε την έμπνευσή της πίνοντας το αίμα ενός αρνιού που σκότωναν κάθε μήνα. Στη Μικρά Ασία υπήρχαν επίσης πολλά μαντεία του Απόλλωνα. Ανάμεσα σε αυτά ήταν το Μαντείο του Διδυμαίου Απόλλωνα στη Μίλητο, που αναγόταν στους μυθικούς χρόνους και προερχόταν από την οικογένεια των Βραγχιδών, τους απογόνους του γιου του Απόλλωνα Βράγχου. Προτού καταστραφεί από τον Ξέρξη, είχε αποκτήσει φήμη περισσότερη από κάθε άλλο, εκτός από το Μαντείο των Δελφών. Σε αυτό υπήρχε μια ιέρεια που προφήτευε καθισμένη επάνω σ' έναν δίσκο που είχε το σχήμα ρόδας, αφού πρώτα είχε βουτήξει τα πόδια της και τον ποδόγυρο του χιτώνα της μέσα σε μια πηγή και είχε εισπνεύσει τον αχνό που έβγαινε απ' αυτή. To Μαντείο του Κλαρίου Απόλλωνα, κοντά στην Κολοφώνα, ήταν επίσης αρχαιότατο. Σε αυτό υπήρχε ένας ιερέας ο οποίος, αφού άκουγε τα ονόματα και τον αριθμό εκείνων που συμβουλεύονταν το μαντείο, έπινε από το νερό της πηγής και έπειτα έδινε την απάντησή του σε στίχους. Το πιο αξιοσέβαστο ανάμεσα στα μαντεία, όπου η προφητεία δινόταν από διάφορα σημεία, ήταν το Μαντείο του Δία στη Δωδώνη, που αναφέρεται από αρχαιότατους χρόνους και από τον Όμηρο. Εκεί, οι προφητείες γίνονταν από το θρόισμα των φύλλων της ιερής βελανιδιάς και αργότερα από τον ήχο ενός χάλκινου κυμβάλου. Ένας άλλος τρόπος ερμηνείας των σημείων, που γινόταν ιδιαίτερα στον ναό του Δία στην Ολυμπία από τους Ιαμίδες ή απογόνους του Ιάμου, γιου του Απόλλωνα, ήταν το διάβασμα των εντοσθίων των θυμάτων και το κάψιμο των θυσιών επάνω στον βωμό. 

-->
Υπήρχαν επίσης μαντεία που συνέδεαν τους χρησμούς τους με τον κλήρο, όπως στον ναό του Ηρακλή στα Βούρα της Αχαΐας. Αλλά και στους Δελφούς δίνονταν χρησμοί με κλήρους, ίσως μόνον όταν η Πυθία δεν έδινε απαντήσεις. Ο ναός του Αιγυπτίου Άμμωνα, που ταυτιζόταν με τον Δία, έδινε επίσης χρησμούς χρησιμοποιώντας τα διάφορα σημεία.

Η συνέχεια στο επόμενο…
Από την ιστοσελίδα του κ. Άγγελου Σακκέτου

loading...