Ποιος ήταν ο περίφημος Θησαυρός του Κέρζον;

Τον Μάρτιο του 1837 ο Βρετανός ιστοριοδίφης Ρόμπερτ Κέρζον κατέβηκε τη στενή σκάλα που οδηγεί στο κελάρι ενός μοναστηρίου στην έρημο της Αιγύ­πτου. Τι βρήκε, άραγε, μέσα; Ανάμεσα στα χειρόγραφα που ανακάλυψε ο Κέρζον περιλαμβάνονταν προσευχητάρια του 4ου και του 5ου μ.Χ. αιώνα, συ­ναξάρια αγίων, θεολογικά συγ­γράμματα, ακόμη και παλίμψη­στα. Ένα απ' αυτά μάλιστα τα ιε­ρά κείμενα είχαν γραφτεί πάνω στην Ιλιάδα του Ομήρου. Γιατί όμως αυτά τα χειρόγραφα ήταν
τόσο σημαντικά!.. Πολλοί ισχυρίζονται ότι το ξηρό κλίμα της ερήμου βοήθησε στη συντήρηση των σελίδων των παπύρων, όπως ο παραπάνω, εδώ και 1.600 χρόνια!.. Η έρημος φαίνεται ότι κρύβει πολλούς ακόμη αρχαιοελληνικούς (ή μη) πνευματικούς θησαυρούς!..

Για τον περίφημο «Θησαυρό του Κέρζον», που έχει άμεση σχέση με τα ελληνικά χειρόγραφα, είδε το φως ένα δημοσίευμα της εφημερίδος «Η Χώρα» το Πάσχα του 2002.Επειδή τα στοιχεία που αποκαλύπτει το δημοσίευμα είναι πολύ ενδιαφέροντα, αξίζει τον κόπο να παρακολουθήσουμε τι ακριβώς λέγει:
Οδηγημένος από τον τυφλό ηγούμενο και κάποιους μονα­χούς βρέθηκε ανάμεσα σε τερά­στια πιθάρια λαδιού. Πίστευε ότι δεν θα έβρισκε άλλα χριστιανικά χειρόγραφα μέσα σ' αυτό το κο­πτικό μοναστήρι του Ντέιρ ελ Σούριαν, όπως είχε κάνει αλλού. Συνέχισε όμως τις προσπάθειές του και δικαιώθηκε.
Μέσα σε μια αραχνιασμένη κρύπτη πίσω απ' τα πιθάρια ανα­κάλυψε έναν καλυμμένο από πα­χύ στρώμα σκόνης θησαυρό ανυ­πολόγιστης αξίας: πανάρχαιοι πάπυροι και περγαμηνές γραμ­μένες στην αρχαία συριακή, που είχαν μεταφέρει στο μοναστήρι τον 8ο μ.Χ. αιώνα μοναχοί, όταν εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους στη Συρία και τη Βαγδάτη λόγω των σκληρών θρησκευτικών διωγμών.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ

Ανάμεσα στα χειρόγραφα που ανακάλυψε ο Κέρζον περιλαμβάνονταν προσευχητάρια του 4ου και του 5ου μ.Χ. αιώνα, συ­ναξάρια αγίων, θεολογικά συγ­γράμματα, ακόμη και παλίμψη­στα. Ένα απ' αυτά μάλιστα τα ιε­ρά κείμενα είχαν γραφτεί πάνω στην Ιλιάδα του Ομήρου. Γιατί όμως αυτά τα χειρόγραφα ήταν τόσο σημαντικά; Απλούστατα, γιατί αποκαλύπτουν με τον πιο οφθαλμοφανή τρόπο στην επαρμένη Δύση τις ανατολικές ρίζες του Χριστιανισμού και τα πλούτη της ανατολικής χριστιανικής φι­λολογίας, συνιστώντας μια τρανή επιβεβαίωση του «Lux ex orientis».
Πριν ανακαλύψει τον θησαυ­ρό, ο Κέρζον είχε συμφωνήσει στην τιμή με τους μοναχούς για κάποια άλλα βιβλία που ήθελε να πάρει μαζί του στο Λονδίνο, όπως εικονογραφημένα χειρό­γραφα προσευχών στην κοπτική και την αραβική, που φυλάσσο­νται σήμερα στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Αγίου Παγκρατίου. Τα έργα αυτά ήταν πολύ μεταγενέστερα από τα συριακά, αλλά ο Κέρζον τα είχε βρει ατάκτως ερριμμένα σ' ένα δωμάτιο του με­γάλου πύργου του μοναστηριού.
Ο Βρετανός ιστοριοδίφης δια­πραγματεύτηκε την αγορά των 600 χειρογράφων έναντι 600 στερλινών. Όμως, η ιστορία αυ­τής της λαφυραγωγίας δεν στα­ματά εδώ. Επιστρέφοντας στο Λονδίνο ο Κέρζον μαζί με άλ­λους συμπατριώτες του βιβλιόφι­λους ζήτησαν χρήματα από το Βρετανικό Μουσείο Αρχαιολο­γικών Θησαυρών, προκειμένου να αγοράσουν και τον υπόλοιπο θησαυρό του μοναστηριού. Τους πρόλαβαν όμως Γερμανοί λόγιοι, που οσμίστηκαν κι αυτοί με τη σειρά τους τα πολύτιμα χειρό­γραφα. Η υπόθεση εξελίχθηκε σ' έναν αγώνα ταχύτητας, ποιος δη­λαδή θα κατάφερνε πρώτος να απογυμνώσει το Ντέιρ ελ Σού­ριαν από τους θησαυρούς του. Λίγα χρόνια αργότερα, απεδεί­χθη ότι η πολύτιμη συλλογή του μοναστηριού είχε διασκορπιστεί στα τέσσερα σημεία της οικουμένης.

Αποτέλεσμα εικόνας για Βρετανικό Μουσείο Αρχαιολογικών Θησαυρών Η διασπορά των θησαυρών ήταν μία από τις κύριες συνέπειες της λεηλασίας της Αιγύπτου από την Ευρώπη, που ξεκίνησε με την εισβολή των στρατευμάτων του Ναπολέοντα. Τα χειρόγραφα του Ντέιρ ελ Σούριαν φυλάσσονται σήμερα σε βιβλιοθήκες στη Βρε­τανία, τη Ρωσία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Το ερώτημα βεβαίως που ανακύπτει είναι γιατί οι μοναχοί του 19ου αιώνα δεν εκτίμη­σαν σωστά τον θησαυρό που πή­ρε μαζί του ο Κέρζον. Ο συγγρα­φέας του βιβλίου «Απ' το Ιερό Όρος» Γουίλιαμ Ντάλραϊμπλ λέ­ει ότι οι μοναχοί εκείνοι, όπως κι οι προγενέστεροί τους, δεν είχαν σε ιδιαίτερη εκτίμηση τη γραπτή παράδοση. Ωστόσο, οι κόπτες μοναχοί είναι μια ξεχωριστή πε­ρίπτωση.
Υφίστανται έναν συνεχή διωγμό από την εποχή που ο Απόστολος Μάρκος ίδρυσε την Κοπτική Εκκλησία πριν από δύο χιλιετίες έως σήμερα. Και δεν εί­ναι μόνον οι κόπτες μοναχοί τα θύματα αυτού του διωγμού, αλλά κι ολόκληρη η κοπτική μειονότη­τα που αριθμεί τρία εκατομμύρια ανθρώπους, περίπου το 6% του πληθυσμού της Αιγύπτου.

ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ!

-->
Το 1992 δεκατέσσερις κόπτες εκτελέστηκαν, επειδή αρνήθηκαν να πληρώσουν χρήματα για «προ­στασία» σε ισλαμιστές εξτρεμι­στές. Δύο χρόνια αργότερα, το κοπτικό μοναστήρι του Ντέιρ Ουλ Μουχάρακ δέχθηκε επίθε­ση από ισλαμιστές, που σκότω­σαν δύο μοναχούς κι άλλους δύο προσκυνητές, ενώ τον περασμέ­νο Φεβρουάριο έκαψαν σπίτια, αυτοκίνητα και εκκλησίες κο­πτών στην επαρχία Αλ Μίνια. Μέσα σ' αυτό το κλίμα βίας και τρομοκρατίας οι κόπτες κα­τορθώνουν να επιβιώσουν, όπως κάνουν εδώ και 2.000 χρόνια.

Η συνέχεια στο επόμενο…

Με σεβασμό και τιμή
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ

loading...