Translate

Πέμπτη 8 Ιουνίου 2017

Τι είχε προβλέψει άραγε ο Όργουελ;

Επειδή σαν σήμερα, το 1949, ο Τζωρτζ Όργουελ εκδίδει το δυστοπικό μυθιστόρημα «Χίλια Εννιακόσια Ογδόντα Τέσσερα» (1984), μέσα στο οποίο υπάρχουν προφητικά κείμενα, καλό θα ήταν να θυμηθούμε ορισμένα από αυτά, δεδομένου ότι κάνει αναφορά στον Μεγάλο Αδελφό που σε παρακολουθεί (Big Brother is watching you)., τον (ανύπαρκτο) πολιτικό ηγέτη της χώρας, αλλά και σε άλλα θέματα, που έχουν
μεγάλη σπουδαιότητα. Μη λησμονούμε ότι ο Μεγάλος Αδελφός αποτελεί σήμερα έκφραση που υποδηλώνει καθεστώς παρακολούθησης!
Περιγράφει την ιστορία ενός ανθρώπου, του Γουίνστον Σμιθ, στον εφιαλτικό κόσμο της Ωκεανίας, μιας χώρας που βρίσκεται κάτω από ένα δυστοπικό απολυταρχικό καθεστώς, στο οποίο όλοι οι κάτοικοι βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση Η χώρα βρίσκεται σε συνεχή πόλεμο με δύο άλλες υπερδυνάμεις και θυμίζει το καθεστώς του Στάλιν και οι άνθρωποί της ζουν υπό ιδιαίτερα καταπιεστικές συνθήκες.

Όποιος διαβάσει το εν λόγω βιβλίο του Όργουελ, που εκδόθηκε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κάκτος (1999), μεταξύ άλλων θα δει ότι:

« Το ολοκληρωτικό καθεστώς του Μεγάλου Αδελφού, παρακολουθώντας συνεχώς τους πάντες και τα πάντα μέσα από αμέτρητες διαδραστικές τηλεοθόνες, ασκεί τον απόλυτο έλεγχο στις πράξεις και τις συνειδήσεις.

Όλα προσαρμόζονται στη μία και μοναδική αλήθεια, αυτή που πρεσβεύει το Κόμμα, ο μόνος αλάθητος μηχανισμός, του οποίου προσωποποίηση είναι ο Μεγάλος Αδελφός. Όλα, ακόμα και το παρελθόν, όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει το μέλλον, και όποιος ελέγχει το παρόν ελέγχει το παρελθόν.

Το έγκλημα της σκέψης είναι το θανάσιμο αμάρτημα. Γι' αυτό πρέπει να εξαλειφθεί οτιδήποτε οδηγεί στη διάπραξή του: ελευθερία, γλώσσα, ανθρώπινα αισθήματα. Και όποιος υποπέσει σε έγκλημα σκέψης πρέπει να οδηγηθεί στον θάνατο αναμορφωμένος: θα πεθάνει αγαπώντας τον Μεγάλο Αδελφό.

Όταν ο Όργουελ έγραφε το βιβλίο του, το 1984 ήταν μέλλον. Σήμερα είναι παρελθόν. Αλλά, μετά από το έργο αυτό, το πραγματικό 1984 θα είναι πάντα μια χρονιά του μέλλοντος, η πρώτη ενός ζοφερού μιλένιουμ που απειλεί την ανθρώπινη ιστορία.

Ένα από τα μεγαλύτερα βιβλία του εικοστού αιώνα, το 1984, διαβάστηκε σαν μανιφέστο και θαυμάστηκε σαν προφητεία. Η εφιαλτική του αλήθεια για το κράτος της θανατερής τρομοκρατίας απέχει μόλις ένα βήμα από το να γίνει πραγματικότητα: ήδη ο Μεγάλος Αδελφός μας βλέπει.»

 Πέραν των Εκδόσεων Κάκτος, όμως, υπάρχουν και διάφοροι αρθρογράφοι ή σχολιαστές που εγκωμιάζουν το εργο του Όργουελ. Διαβάστε, για παράδειγμα, τι γράφει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο «Orwell ο Διαχρονικός», η Ιωάννα Γιολδάση:
« Στο βιβλίο ο Orwell πλάθει ένα σύμπαν που βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς αναμονής. Οι πολίτες είναι εν αναμονή πολέμου, με τις αντίπαλες δυνάμεις να αλλάζουν συχνά πυκνά συμμάχους, με τη γλώσσα να έχει πληγεί επειδή έχει απλοποιηθεί βάναυσα, ενώ ακόμη και μια απλή σκέψη μπορεί να τους αποβεί μοιραία. Μια είναι η υπέρτατη δύναμη σε όλο αυτό το καλοκουρδισμένο χάος, ο Μεγάλος Αδελφός που βλέπει τα πάντα και τους διατάζει όλους, αν και κανείς δεν είναι απόλυτα σίγουρος πως όντως υπάρχει. Στον ανάποδο αυτό κόσμο η λογοκρισία και η δίχως όρια παρακολούθηση των πολιτών νικούν. Τρεις «χρυσοί κανόνες» προβάλλονται συνεχώς: Ο Πόλεμος είναι Ειρήνη, Η Ελευθερία είναι Σκλαβιά και Η Άγνοια είναι Δύναμη.

Το μυθιστόρημα του Orwell είναι μια κοινωνικοπολιτική κριτική με λεπτομέρειες επιστημονικής φαντασίας ενώ είναι εμφανές σε κάθε αναγνώστη ότι αναφέρεται σε ένα δυστοπικό μέλλον. Όποιος διαβάζει το έργο αυτό συγκλονίζεται διαπιστώνοντας πόσο εύκολο είναι η γλώσσα και η ιστορία να παίξουν παιχνίδια εξουσίας, αν χειραγωγηθούν αναλόγως, και να μετατραπούν σε όργανα ψυχολογικού καταναγκασμού. Ίσως μας φαίνονται ακραία και τρομακτικά τα περιστατικά που μας εξιστορεί ο συγγραφέας μα αναρωτηθείτε αν είναι τόσο παράλογα που δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα να συμβούν κάποια στιγμή.

Η μαεστρία του Orwell δεν φαίνεται μόνο στο ότι έγραψε ένα κείμενο που θα αγγίζει γενιές και γενιές αλλά και στο ότι δημιούργησε αλληγορικές έννοιες, όπως είναι ο Μεγάλος Αδερφός, το έγκλημα σκέψης, η διπλή σκέψη και το δωμάτιο 101, που έμειναν στο λεξιλόγιο μας έως σήμερα. 
-->
Το απολυταρχικό καθεστώς του βιβλίου μας προσφέρει μια ματιά στο πως θα μπορούσε να είναι η ζωή μας αν αφήναμε τα γεγονότα να μας προσπεράσουν δίχως τη παραμικρή διαμαρτυρία ιδιαίτερα όταν οι προσωπικές μας ελευθερίες και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα μας απειλούνται. Παράνοια, καχυποψία, κανένας ενδοιασμός, τυφλή προσήλωση και πολίτες χαμένοι γεμίζουν τις σελίδες αυτού του αριστουργήματος. (…)»
Με σεβασμό και τιμή
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ
loading...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου