Η κρίση του Apollo 13 που οδήγησε σε αποτυχία της αποστολής και παραλίγο να καταλήξει σε τραγωδία

Στις 14 Απριλίου 1970, το πλήρωμα του Apollo 13 – Jim Lovell, Jack Swigert και Fred Haise – έχουν ήδη συμπληρώσει τις δύο πρώτες ημέρες της αποστολής τους προς τη Σελήνη. Λίγες στιγμές νωρίτερα, από το κέντρο ελέγχου της αποστολής στο Χιούστον, ο υπεύθυνος την ομάδας επικοινωνιών (Capcom) Joe Kerwin ανέφερε ότι το διαστημόπλοιο έμοιαζε «σε πραγματικά καλή κατάσταση» και αστειεύτηκε στο πλήρωμα «έχουμε βαρεθεί μέχρις
δακρύων εδώ κάτω». Στην πραγματικότητα η τρίτη προσγείωση της Σελήνης από τη Nasa είχε αποτύχει να προσελκύσει το δημόσιο ενδιαφέρον. «Οι άνθρωποι βαριόντουσαν», λέει ο Lovell (89 χρονών σήμερα αλλά δείχνει 20 χρόνια νεότερος) στο BBC Future. «Η δημοσιότητα για το Apollo 13 έφτανε μέχρι τι η σελίδα του καιρού της εφημερίδας». Έχοντας συμπληρώσει 55 ώρες και 46 λεπτά στην πτήση, το πλήρωμα… ολοκλήρωσε τη ζωντανή τηλεοπτική επικοινωνία με τη Γη. Είχαν ξεναγήσει τους τηλεθεατές στη μονάδα ελέγχου του διαστημόπλοιου και στο σύστημα προσγείωσης στη Σελήνη. Κανένα από τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα δεν μετέδωσε την επικοινωνία.

«13», λέει πριν αποχαιρετήσει το πλήρωμα ο Jack Lousma από το κέντρο ελέγχου της NASA. «Έχουμε ένα τελευταίο για εσάς, όταν μπορέσετε να κουνήσετε τις δεξαμενές Cryotank».

Οι δεξαμενές αυτές, είναι ευθύνη του Liebergot στο Κέντρο Ελέγχου της NASA. Περιέχουν οξυγόνο και υδρογόνο το οποίο μετατρέπεται σε ηλεκτρισμό και νερό σε τρείς κυψέλες καυσίμων, τροφοδοτώντας την κάψουλα του διαστημοπλοίου και παρέχοντας στους αστροναύτες πόσιμο νερό. Οι οδηγίες ρουτίνας για την ενεργοποίηση των ανεμιστήρων ανάδευσης είναι να βεβαιωθούν ότι το υγρό στα δοχεία καυσίμου είναι σωστά αναμειγμένο και να διασφαλιστεί ότι οι ενδείξεις στους αισθητήρες είναι ορθές.

Ο Swigert μετακινεί του διακόπτες για τους ανεμιστήρες. Δύο λεπτά αργότερα, ακούγεται ένας κρότος και σημαίνει γενικός συναγερμός στο αεροσκάφος.

Η βλάβη στο διαστημόπλοιο ήταν ορατή από τη μονάδα προσγείωσης καθώς απομακρυνόταν από αυτό

Στο έδαφος, ο Liebergot ξεκινά την τελευταία ώρα της οκταώρας βάρδιας του και είναι ο πρώτος που βλέπει ότι κάτι έχει πάει στραβά. «Τα δεδομένα τρελάθηκαν, υπήρχε πολλή αναταραχή στο δωμάτιο», λέει. «Δεν γνωρίζαμε τι συμβαίνει». Αυτή η οκτάωρη βάρδια θα τελείωνε τελικά τρεις ημέρες αργότερα.

«Χιούστον, έχουμε πρόβλημα εδώ», λέει ο Lovell στο Κέντρο Ελέγχου. «Μου φαίνεται, βλέποντας την καταπακτή, ότι κάτι εξατμίζεται. Βγάζουμε κάτι έξω στο διάστημα. »

Γινόταν σαφές ότι αυτό δεν ήταν λάθος τηλεμετρίας.

«Όταν η έκρηξη έγινε για πρώτη φορά, δεν ήξερα τι συνέβη», λέει ο Lovell. «Μόλις είδα τη διαρροή οξυγόνου και είδα στον πίνακα οργάνων ότι είχαμε χάσει εντελώς το οξυγόνο από μια δεξαμενή ενώ γρήγορα εξαφανιζόταν και από τη δεύτερη, συνειδητοποίησα ότι είχαμε μπλέξει άσχημα».

Με τους τηλεοπτικούς σταθμούς να ψάχνουν για πληροφορίες, διακόπτοντας τα προγράμματα τους για να συνδεθούν με το Κέντρο Ελέγχου, ο διευθυντής της αποστολής, Γκέντ Κραντζ, έβαλε την ομάδα του να «εντοπίσει το πρόβλημα». Όλοι στο δωμάτιο είχαν την εντολή να μιλάνε μόνο στα ακουστικά τους, να καλέσουν το προσωπικό υποστήριξης και να διαπιστώσουν τι πήγαινε λάθος.

«Δεν συνειδητοποιήσαμε ποτέ ότι δεν θα φέρουμε πίσω το πλήρωμα ζωντανό», λέει ο Liebergot. «Αυτό δεν ήταν η στάση των ελεγκτών της αποστολής».

Η Ομάδα στο Κέντρο Ελέγχου εργάζεται πυρετωδώς για να φέρει το πλήρωμα στη Γη

Όμως, όντας 200.000 μίλια (322.000 χιλιόμετρα) μακριά από τη Γη, ο Lovell δεν ήταν τόσο σίγουρος. «Δεν είχαμε λύσεις σχετικά με το πώς να διορθώσουμε το πρόβλημα ή τι ακριβώς να κάνουμε», λέει. Έχοντας την ευθύνη για την αποτυχία των συστημάτων, ο ρόλος του Liebergot τώρα ήταν να προσπαθήσει να εξοικονομήσει όσο το δυνατόν περισσότερο οξυγόνο και επομένως και ισχύ για το διαστημόπλοιο. Η στρατηγική του, χρησιμοποιώντας μια διαδικασία έκτακτης ανάγκης που είχε καταρτιστεί σε περίπτωση βλάβης των κυψελών καυσίμου, ήταν να αρχίσει να τροφοδοτεί το διαστημικό σκάφος – μειώνοντας τη ζήτηση για το ένα εναπομείναν λειτουργικό κύτταρο καυσίμου.

«Η δουλειά ήταν να κρατήσουμε την κυψέλη καυσίμου στην ηλεκτρονική μονάδα εντολών αρκετό καιρό για να μπορέσουν οι αστροναύτες να μπουν στο σεληνιακό αεροπλάνο και να λειτουργήσουν αυτά τα συστήματα», λέει. «Και αυτό ακριβώς κάναμε με μια πολύ τακτική διαδικασία αντιμετώπισης προβλημάτων για να κρατήσουμε τα κύτταρα καυσίμου».

Στο διάστημα, το πλήρωμα δεν περίμενε οδηγίες. Είχαν ήδη αρχίσει να κινούνται προς την άθικτη μονάδα προσγείωσης στη σελήνη, αν και Lovell σύντομα συνειδητοποίησε ότι δεν θα είναι άνετα.

«Η σεληνιακή μονάδα είναι πολύ εύθραυστη», λέει. «Σχεδιάστηκε μόνο για να υποστηρίξει δύο άτομα σε διάστημα δύο ημερών ενώ το πλήρωμα ήταν τρία άτομα και υπολογίζαμε ότι απαιτούνται τέσσερις ημέρες για να επιστρέψουμε».

«Τελικά φτάσαμε στο σημείο όπου συνειδητοποιήσαμε ότι δεν θα μπορούσαμε να προσγειωθούμε στη Σελήνη, η αποστολή τελείωσε» λέει ο Liebergot.

Παρά τους φόβους ότι τα αλεξίπτωτα δε θα ενεργοποιηθούν, η μονάδα έφτασε επιτυχώς στη Γη

Τις επόμενες ημέρες, οι ελεγκτές της αποστολής εργάστηκαν σε εικοσιτετράωρη βάση – με μόλις λίγα λεπτά ύπνου στα γραφεία τους όταν ήταν εφικτό – για να φέρουν το πλήρωμα του Apollo 13 πίσω στη Γη. Υπήρχαν πολλά προβλήματα που έπρεπε να επιλυθούν. Προγραμμάτισαν πως το σκάφος θα παραμείνει στην πορεία του και σχεδίασαν πως θα κρατήσουν ζωντανούς τους αστροναύτες – χρησιμοποιώντας ένα πλαστικό κάλυμμα, μια παλιά κάλτσα και μια κολλητική ταινία για να ταιριάζουν τους τετράγωνους πίδακες διοξειδίου του άνθρακα από το θάλαμο διακυβερνήσεως στις κυκλικές υποδοχές της μονάδας προσγείωσης.

«Ήταν μια συνεργασία, μια ιστορία δύο ομάδων», λέει ο Lovell, ο οποίος σε συνεντεύξεις του κάνει αφήνει υπόνοιες ότι καμία από τις δυο ομάδες δεν είχε εύκολο έργο. «Μια ομάδα σε μια άνετη αίθουσα ελέγχου με ζεστό καφέ και τσιγάρα – έπρεπε να βρουν τις ιδέες για να μας φέρουν πίσω … και η δεύτερη ομάδα σε ένα κρύο, υγρό διαστημόπλοιο για να εκτελέσει σωστά αυτές τις αποφάσεις».

Ακόμη και όταν η ομάδα Eecom του Liebergot κατάφερε να ενεργοποιήσει ξανά την κάψουλα για την ασφαλή επιστροφή στη Γη, δεν υπήρχε καμία εγγύηση ότι το πλήρωμα θα επιβίωνε. Στις προσπάθειές τους να εξοικονομήσουν ενέργεια, οι τεχνικοί του Κέντρου Ελέγχου της αποστολής αναγκάστηκαν να θυσιάσουν την ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται για να διατηρεί τα συστήματα των αλεξίπτωτων ζεστά.

«Εάν τα πυροτεχνήματα που πυροδοτούσαν τα αλεξίπτωτα αποτύγχαναν,» λέει ο Lovell, «θα βρισκόμασταν εντός πορείας, αλλά θα είχαμε αναπτύξει πολύ μεγάλη ταχύτητα για να επιβιώσουμε μιας προσγείωσης στο νερό».

Η επιτυχημένη διάσωση της αποστολής οδήγησε σε ξέσπασμα ανακούφισης και χαράς στον Κέντρο Ελέγχου

Μόνο στις 17 Απριλίου, όταν οι τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο παρακολούθησαν την κάψουλα Apollo 13 να κατέρχεται στα σύννεφα με τα τρία αλεξίπτωτά της για να προσθαλασσωθεί στον Ειρηνικό, συνειδητοποίησαν οι ελεγκτές της αποστολής ότι είχαν πετύχει.

-->
Το πλήρωμα έγιναν ήρωες παγκοσμίως. Μετά την παράδοση των πούρων στην αίθουσα ελέγχου, ο Liebergot και η ομάδα του Eecom κατευθύνθηκαν στο σπίτι για να κοιμηθούν. Λίγες μέρες αργότερα, επέστρεψαν στη δουλειά, σχεδιάζοντας την επόμενη αποστολή.
Πηγή: BBC Future
Από το olympia

loading...