Υπήρξε εξελληνισμός του Βυζαντίου;

Η ταπεινή μας άποψη είναι ότι το Βυζάντιο, ως όνομα και ως θέση, ήταν και παραμένει ελληνικό, δεδομένου ότι α) το ίδρυσε ο Βύζας ο Μεγαρεύς («Ο μυθικός ιδρυτής του Βυζαντίου», όπως λένε τα λεξικά), β) το μνημονεύουν αρχαίοι ιστορικοί (Ηρόδοτος, Στράβων, Πλίνιος και άλλοι), γ) εάν το Βυζάντιο δεν το κατοικούσαν κυρίως οι Έλληνες, ο Ιουστινιανός δεν θα καθιέρωνε την ελληνική γλώσσα, όπως έγινε με τον πιο επίσημο τρόπο, εκδίδοντας τις
Νεαρές, δηλαδή τους Νέους Νόμους του Κράτους, στην ελληνική γλώσσα, αναγνωρίζοντας δι'αυτού του τρόπου την ελληνικότητα του Βυζαντίου και του λαού του! Ο εξελληνισμός της Ανατολής προχωρούσε ασταμάτητα και επιβλήθηκε σε μεγάλη έκταση στην εποχή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β' και της αυτοκράτειρας Αθηναΐδος-Ευδοκίας. Αυτό φαίνεται και από το νέο πανεπιστήμιο, όπου ήταν περισσότεροι οι καθηγητές της Ελληνικής από τους καθηγητές της Λατινικής γλώσσας!..

ΠΟΛΛΑ έχουν γραφτεί για το Βυζάντιο. Και πολλά θα γραφτούν ακόμη! Αν ήταν ή δεν ήταν ελληνικό. Πολλοί και οι ένθερμοι υποστηρικτές της μίας ή της άλλης πλευράς. Και τα επιχειρήματα που προβάλλουν οι μεν και οι δε είναι ισχυρά και πολλάκις ακλόνητα ή αδιαμφισβήτητα.

Η ταπεινή μας άποψη είναι ότι το Βυζάντιο, ως όνομα και ως θέση, ήταν και παραμένει ελληνικό, δεδομένου ότι α) το ίδρυσε ο Βύζας ο Μεγαρεύς («Ο μυθικός ιδρυτής του Βυζαντίου», όπως λένε τα λεξικά), β) το μνημονεύουν αρχαίοι ιστορικοί (Ηρόδοτος, Στράβων, Πλίνιος και άλλοι), γ) εάν το Βυζάντιο δεν το κατοικούσαν κυρίως οι Έλληνες, ο Ιουστινιανός δεν θα καθιέρωνε την ελληνική γλώσσα, όπως έγινε με τον πιο επίσημο τρόπο, εκδίδοντας τις Νεαρές, δηλαδή τους Νέους Νόμους του Κράτους, στην ελληνική γλώσσα, αναγνωρίζοντας δι'αυτού του τρόπου την ελληνικότητα του Βυζαντίου και του λαού του!

Ιδρύθηκε, λοιπόν, από Μεγαρείς αποίκους μ' επικεφαλής τον Βύζαντα, γύρω στο 657 π.Χ., απέναντι στη Χαλκηδόνα, που χτίστηκε πρώτη, και η εκλογή της δυτικής τοποθεσίας οφειλόταν στο Μαντείο των Δελφών, που είπε στους Μεγαρείς να χτίσουν τη νέα πόλη απέναντι στην «πόλη των τυφλών», λόγω της προνομιούχου θέσεως της ευρωπαϊκής ακτής.

Επειδή, όπως αντιλαμβάνονται οι καλόπιστοι και καλοπροαίρετοι αναγνώστες, το θέμα είναι εξαιρετικά μεγάλο, για σήμερα θα εστιάσουμε τι γράφει, εν μέσω άλλων, ο Georg Ostrogorsky, στο πασίγνωστο έργο του: «Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους»

«Ο εξελληνισμός του βυζαντινού κράτους επέφερε μια ακόμη σημαντική αλλαγή και ταυτόχρονα ουσιαστική απλοποίηση στους αυτοκρατορικούς τίτλους. Ο Ηράκλειος εγκατέλειψε τους πολύπλοκους αυτοκρατορικούς τίτλους και προτίμησε τη λαϊκή ελληνική προσωνυμία «βασιλεύς». Ο αρχαίος ελληνικός τίτλος του βασιλέως, που ως τότε χρησιμοποιούσαν μόνον ανεπίσημα οι βυζαντινοί αυτοκράτορες, αντικατέστησε τους ρωμαϊκούς τίτλους imperator, caesar και augustus. Η προσωνυμία του βασιλέως έγινε πλέον ο επίσημος τίτλος των βυζαντινών αυτοκρατόρων και επικράτησε από τότε αποκλειστικά στο Βυζάντιο . Τον ίδιο τίτλο παραχώρησε ο Ηράκλειος στον γιο και συμβασιλέα του Ηράκλειο Νέο Κωνσταντίνο και αργότερα στον δεύτερο γιο του Ηρακλωνά. Από τότε και ως την πτώση της αυτοκρατορίας όλοι οι βυζαντινοί αυτοκράτορες και συναυτοκράτορες έφεραν τον τίτλο αυτό, ενώ ο παλαιός τίτλος του καίσαρος έχασε τελικά την αυτοκρατορική του σημασία…»

«Ο εξελληνισμός της Ανατολής προχωρούσε ασταμάτητα και επιβλήθηκε σε μεγάλη έκταση στην εποχή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β' και της αυτοκράτειρας Αθηναΐδος-Ευδοκίας. Αυτό φαίνεται και από το νέο πανεπιστήμιο, όπου ήταν περισσότεροι οι καθηγητές της Ελληνικής από τους καθηγητές της Λατινικής γλώσσας…»

«Στην Ελλάδα η ενασχόληση με τη βυζαντινή ιστορία άρχισε νωρίς, αφού φυσικά η ιστορία του Βυζαντίου ήταν για τους έλληνες επιστήμονες ένα τμήμα της εθνικής τους ιστορίας. Έτσι η βυζαντινή ιστορία κατέλαβε σημαντικό χώρο στο μεγάλο έργο του φλογερού πατριώτη Κ. Παπαρρηγοπούλου: Ιστορία του Ελληνικού έθνους από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των νεωτέρων (5 τόμοι, Αθήνα 1860-77, επανέκδοση από τον Καρολίδη το 1925). Τα κύρια συμπεράσματα συμπύκνωσε ο ίδιος στο βραχύ έργο του Histoire de la civilisation hellenique, Paris 1878). Ο Σπ. Λάμπρος (1851-1919), που διακρίθηκε για την έξοχη προσφορά του στην έρευνα των χειρογράφων και στις εκδόσεις των πηγών, συνέγραψε μια εκλαϊκευμένη ιστορία της Ελλάδος ως το 1453: Ιστορία της Ελλάδος μετ' εικόνων από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως (6 τόμοι, Αθήνα 1886-1908). Επίσης και ο Α. Ανδρεάδης (1876-1935), που αργότερα ασχολήθηκε συστηματικά με την ελληνική οικονομία στο συνθετικό έργο του Ιστορία της ελληνικής δημοσίας οικονομίας (Αθήνα 1918) και σε πολυάριθμες άλλες μελέτες του, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη βυζαντινή περίοδο. Ανάλογα με το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των Ελλήνων για τη βυζαντινή ιστορία, ξεχωριστή προσοχή στο Βυζάντιο έδωσαν και ελληνικά περιοδικά όπως το Δελτίον της Εθνολογικής Εταιρείας (Αθήνα, από το 1893) και ο Νέος Ελληνομνήμων, με εκδότη και μοναδικό συνεργάτη από το 1904 ως το 1917 τον ακάματο Σπ. Λάμπρο…»

Με σεβασμό και τιμή

ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ

-->