"Ζούμε μέσα σε video game ενός ανεπτυγμένου πολιτισμού"

Πόσο σίγουροι είμαστε ότι είμαστε πραγματικοί;

Στην ταινία επιστημονικής φαντασίας του Josef Rusnak, The Thirteenth Floor (1999), ο πρωταγωνιστής Douglas Hall ανακαλύπτει κάπου στο μέσο της υπόθεσης, ότι ο κόσμος του δεν είναι αληθινός, αλλά αποτελεί απλά μία από τις χιλιάδες προσομοιώσεις που έχουν δημιουργήσει οι άνθρωποι που ζουν στον πραγματικό κόσμο. Ως εκ τούτου,
ούτε ο ίδιος είναι αληθινός.

Στο φετινό Code Conference του Recode, ο πάντα ανήσυχος Elon Musk εξήγησε πώς όλοι εμείς δεν αποκλείεται να είμαστε ό,τι ακριβώς και ο Hall: δημιουργημένες από ηλεκτρονικό υπολογιστή οντότητες οι οποίες ζουν μέσα σε ένα video game ή προσομοίωση ενός ανεπτυγμένου πολιτισμού και για την ακρίβεια, των (μακρινών) απογόνων μας. 

                       
Ο δισεκατομμυριούχος εφευρέτης και επίδοξος αποικιστής του Άρη, στήριξε το επιχείρημά του, το οποίο μπορείτε να ακούσετε στο παραπάνω video (ολόκληρη η συνέντευξη του Musk, εδώ), στην εξής λογική: 

Πριν σαράντα χρόνια, τα παιχνίδια μας αποτελούνταν από γραμμές και τελείες. Σήμερα, έχουμε ρεαλιστικές, τρισδιάστατες προσομοιώσεις. Σύντομα, θα έχουμε εικονική, επαυξημένη πραγματικότητα. Άρα, κάποια στιγμή τα παιχνίδια θα είναι αδύνατο να διακριθούν από την πραγματικότητα. Ποιος μπορεί να πει ότι είναι απίθανο να έχουν υπάρξει ήδη και εμείς να είμαστε μέρος ενός από αυτά;

"Με δεδομένο ότι είμαστε σε πορεία να έχουμε παιχνίδια δυσδιάκριτα από την πραγματικότητα, τα οποία θα παίζονται σε οποιαδήποτε κονσόλα, Η/Υ ή άλλη συσκευή και θα υπάρχουν δισεκατομμύρια τέτοιες συσκευές, οι πιθανότητες να ζούμε στην πραγματική πραγματικότητα (base reality) είναι μία σε δισεκατομμύρια", είπε ο Musk.

Η ιδέα -όσο κι αν ακούγεται καινοφανής- δεν είναι νέα. Ακόμα και το The Thriteenth Floor βασίζεται στο βιβλίοSimulacron-3 του Daniel F. Galouye, το οποίο εκδόθηκε την Πρωτοχρονιά του 1964. Και γενικά, η ιδέα της αμφισβήτησης του κατά πόσο αυτό που βιώνουμε είναι η πραγματικότητα έχει ρίζες χιλιάδων ετών, σε δυτικές και ανατολικές φιλοσοφικές σχολές.

Η υπόθεση της προσομοιωμένης πραγματικότητας (simulation hypothesis) μπορεί κανείς να πει ότι είναι το επόμενο βήμα μετά τη 2,5 χιλιάδων ετών διαπίστωση του Δημόκριτου, ότι "συμβατικά υπάρχει χρώμα, με κοινή παραδοχή υπάρχει γλυκύτητα, με κοινή παραδοχή υπάρχει πικρό, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο άτομα και κενός χώρος (διάστημα)". Το βήμα που ρωτάει:

Μήπως, συμβατικά είμαστε πραγματικοί;"

Η υπόθεση περιγράφηκε πρώτη φορά από τον ειδικό στην τεχνητή νοημοσύνη, Hans Moravec, αλλά έγινε ευρύτερα γνωστή από τον Σουηδό φιλόσοφο Nick Bostrom, ο οποίος πρότεινε, το 2003, ένα τρίλημμα το οποίο ονόμασε "το επιχείρημα της προσομοίωσης". Συνοπτικά, σύμφωνα με τον Bostrom, μία από τις παρακάτω τρεις δηλώσεις είναι πολύ πιθανό να είναι αληθής:

1. Ο ανθρώπινος ή άλλος παρομοίου επιπέδου πολιτισμός είναι απίθανο να φτάσει το επίπεδο τεχνολογίας που του επιτρέπει να δημιουργεί προσομοιωμένες πραγματικότητες ή τέτοιες προσομοιώσεις είναι αδύνατο να δημιουργηθούν, ή
2. Ένας πολιτισμός που μπορεί να φτάσει αυτό το τεχνολογικό επίπεδο είναι απίθανο να δημιουργήσει τέτοιες προσομοιώσεις σε βαθμό ο οποίος θα αυξήσει την πιθανότητα ύπαρξης περισσότερων δημιουργημένων οντοτήτων από πραγματικές στο σύμπαν, για λόγους όπως η αφιέρωση τον τεχνολογικών του πόρων αλλού ή οι ηθικοί φραγμοί κτλ., ή
3. Κάθε οντότητα στο γενικό μας σύνολο εμπειριών είναι σχεδόν βέβαιο ότι ζει εντός μίας προσομοίωσης.

Το επιχείρημα του Bostrom δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "Ζεις μέσα σε προσομοίωση υπολογιστή;" και βασίζεται στην πεποίθηση ότι οι επόμενες γενιές, οι οποίες σύμφωνα με τη λογική θα έχουν υπέρ-ισχυρούς υπολογιστές, θα επιχειρήσουν να δημιουργήσουν προσομοιώσεις -μεταξύ άλλων- της εποχής των προγόνων τους.

Αυτή είναι η ιδέα την οποία ανέπτυξε ο Musk στο Code Conference. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Musk φαίνεται να επέλεξε να συμφωνήσει με το τρίτο σημείο του τριλήμματος. Και μάλλον, κάτι τέτοιο θα έπρεπε να το περιμένουμε από έναν άνθρωπο που μοιάζει να βρίσκεται σε συνεχή διαδικασία αμφισβήτησης των ορίων μας.

Πολύ απλά, για τον Elon Musk, το να πιστέψει ότι ζει σε μία προσομοίωση είναι το λογικό πράγμα για έναν αισιόδοξο άνθρωπο, γιατί αυτό αποδεικνύει ότι η ανθρωπότητα δεν θα εξαφανιστεί. 

"Θα έπρεπε να ελπίζουμε ότι κάτι τέτοιο ισχύει [ότι είμαστε προσομοίωση]", είπε ο Musk, γιατί αν δεν καταφέρουμε να φτιάξουμε τέτοιες προσομοιώσεις σημαίνει ότι θα σταματήσουμε να αναπτυσσόμαστε, και αυτό μπορεί να οφείλεται μόνο σε μία καταστροφή η οποία θα μας αφανίσει. 

"Αν δεν σκεφτούμε ότι ζούμε αυτήν τη στιγμή σε μία προσομοίωση, δεν δικαιούμαστε να πιστεύουμε ότι θα έχουμε απογόνους οι οποίοι θα κτίσουν τέτοιες προσομοιώσεις των προγόνων τους".

Η ιδέα του Musk, η οποία βασίζεται στο επιχείρημα του Bortsom, φαίνεται ότι έχει κι άλλους υποστηρικτές. Πρόσφατα, ο Matt Damon, σε ομιλία του στο MIT, στη Βοστόνη, στην τάξη αποφοίτων του 2016, έκανε αναφορά σε αυτήν την πιθανότητα, με μία παραλλαγή: αντί προσομοίωσης φτιαγμένης από τους απογόνους μας, είπε ότι είμαστε προσομοίωση εξωγήινων.

Ο Damon είπε ότι παρακολούθησε μία συζήτηση με συντονιστή τον αστροφυσικό Neil deGrasse Tyson, ο οποίος τοποθέτησε τις πιθανότητες κάτι τέτοιο να ισχύει [να είμαστε η προσομοίωση ή το video game ενός εξωγήινου πολιτισμού] στο 50-50. 

-->
Κάτι τέτοιο μπορεί να ακούγεται παράλογο. Αλλά, όπως σημειώνει και ο Ezra Klein, ίσως έτσι ακριβώς να σκεφτόταν μία ψηφιακά δημιουργημένη οντότητα, η οποία είναι βέβαιη πως ζει στην πραγματικότητα.
Από το pathfinder