Μαρτυρία: η στιγμή που κατέφυγα στον κανιβαλισμό

Στις 12 Οκτωβρίου του 1972, ένα αεροπλάνο της Uruguayan Air Force το οποίο ξεκίνησε από το Μοντεβίδεο της Ουρουγουάης με προορισμό το Σαντιάγο της Χιλής, συνετρίβη στα βουνά των Άνδεων. Η τραγωδία έμεινε γνωστή ως το Θαύμα των Άνδεων (El Milagro de los Andes). Κάποιες λεπτομέρειες της ιστορίας, όμως, απέχουν πολύ από
αυτό που έχουν οι περισσότεροι στο μυαλό τους ως θαύμα. Ένας επιζών θυμάται.

Από τους 45 επιβάτες και πλήρωμα της μοιραίας πτήσης 571, μεταξύ αυτών τα μέλη της ομάδας ράγκμπι "Old Christians Club”, φίλοi και συγγενείς, 29 επιβίωσαν της πτώσης. Ωστόσο, όταν μετά από περίπου 80 ημέρες οι διασώστες έφτασαν στο σημείο όπου βρίσκονταν, μόνο οι 16 ήταν ακόμα ζωντανοί. Στο μεσοδιάστημα, είχαν αναγκαστεί να καταφύγουν στον κανιβαλισμό.

Ο Ρομπέρτο Κανέσα, ένας από τους επιζώντες, ήταν τότε 19 ετών, φοιτητής ιατρικής στο 2ο έτος και μέλος των Old Christians. Το γεγονός ότι έστω αυτά τα 16 άτομα επιβίωσαν από την τραγωδία, με αποτέλεσμα αυτή να μείνει στην ιστορία της λατινικής Αμερικής ως "Milagro", οφείλεται εν πολλοίς στον ίδιο και στον συμπαίκτη του, τότε, Νάντο Παράδο.

Οι Κανέσα και Παράδο (καθιστοί) μετά τη σωτήρια πεζοπορία τους

Αυτοί οι δυο μαζί, 2 μήνες μετά τη συντριβή και ενώ οι έρευνες για επιζώντες είχαν τερματιστεί και αντικατασταθεί από έρευνες για τα νεκρά τους σώματα, πραγματοποίησαν την ύστατη προσπάθεια για να σωθούν και να σώσουν τους υπόλοιπους: μία πεζοπορία από τις Άνδεις προς το πολιτισμό, η οποία διήρκεσε 9 μέρες, χωρίς πυξίδα και άλλα όργανα. Ένα "θαύμα".

Την 1η Μαρτίου, σχεδόν 44 χρόνια μετά την τραγωδία, ο Δρ Κανέσα, γιατρός σήμερα, κυκλοφόρησε το βιβλίο του: "I Had to Survive: How a Plane Crash in the Andes Inspired My Calling to Save Lives" (Έπρεπε να επιβιώσω: πώς μία συντριβή αεροπλάνου στις Άνδεις ενέπνευσε το κάλεσμά μου να σώσω ζωές).

Ποτέ δεν θα ξεχάσω εκείνη την πρώτη τομή, εννιά μέρες μετά την συντριβή. Απλώσαμε μερικές λωρίδες παγωμένης σάρκας πάνω σε ένα κομμάτι μέταλλο και ο καθένας έφαγε το κομμάτι που του αναλογούσε, όταν άντεχε τελικά να το κάνει".

Στις σελίδες του βιβλίου, ο επιζών θυμάται τις αγωνιώδεις στιγμές που το αεροπλάνο άρχισε να πέφτει και ο ίδιος κρατιόταν από το κάθισμα τόσο σφιχτά, ώστε άρχισε να σκίζει το δέρμα του, καθώς και εκείνες που αναγκάστηκε να καταφύγει στον κανιβαλισμό. Στιγμές που του άλλαξαν ολόκληρη τη ζωή, ωθώντας τον να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους παιδοκαρδιοχειρουργούς στον κόσμο.

Πρόσφατα, ενόψει της κυκλοφορίας του βιβλίου, ο 63χρονος σήμερα Δρ Ρομπέρτο Κανέσα, με άρθρο του στη Daily Mail, θυμάται τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες εκείνης της σχεδόν θανατηφόρας εμπειρίας, την οποία κουβαλά ακόμα μαζί του.

O Δρ Κανέσα σήμερα

"Ποτέ δεν θα ξεχάσω την πρώτη τομή, εννιά μέρες μετά την συντριβή", αναφέρει ο Κανέσα. "Απλώσαμε μερικές λωρίδες παγωμένης σάρκας πάνω σε κομμάτι μέταλλο και ο καθένας τελικά έφαγε το κομμάτι που του αναλογούσε όταν άντεχε τελικά να το κάνει".

Περιτριγυρισμένοι από θάνατο, έπρεπε να πάρουν την απόφαση να ζήσουν. "Ο καθένας πήρε το χρόνο του ώστε να πάρει αυτήν την απόφαση, διότι μόλις το κάνεις δεν υπάρχει επιστροφή. Ήταν το οριστικό αντίο στην αθωότητα μας", περιγράφει ο Δρ Κανέσα.

Ένιωθα ότι βίαζα τη μνήμη των φίλων μας, ότι έκλεβα τις ψυχές τους".

Πριν καταφύγουν στον κανιβαλισμό, οι επιζώντες κατανάλωσαν τα λιγοστά σνακ που είχε το αεροπλάνο, όπως μερικές σοκολάτες, πατατάκια και κρασί. Αλλά οι ανάγκες του σώματος για θερμίδες σε αυτές τις συνθήκες είναι υπερδιπλάσιες από το συνηθισμένο και πολύ γρήγορα ξέμειναν από προμήθειες.

Την 8η μέρα πληροφορήθηκαν από τον μισοχαλασμένο ασύρματο του αεροσκάφους ότι οι προσπάθειες εντοπισμού τους σταμάτησαν. Απόγνωση. Μέχρι την 9η μέρα είχαν συνειδητοποιήσει ότι για να επιβιώσουν θα έπρεπε να φάνε ένα από τα πτώματα που βρίσκονταν διάσπαρτα γύρω τους. Πάλευαν για να πείσουν τον εαυτό τους. 

Ο Κανέσα το 1972

Γράφει ο Κανέσα: "Ξέραμε την απάντηση, αλλά ήταν απαίσιο και μόνο να τη συλλογιζόμαστε. Τα κορμιά των φίλων και των συμπαικτών μας, διατηρημένα στο χιόνι και στον πάγο, περιείχαν ζωτική, ζωοδόχο πρωτεΐνη και μπορούσαν να μας σώσουν. Αλλά ποιος μπορούσε να το κάνει;

Για πολύ καιρό αγωνιούσαμε. Βγήκα στο χιόνι και προσευχήθηκα στον θεό για καθοδήγηση. Χωρίς την κατανόησή του ένιωθα ότι βίαζα τη μνήμη των φίλων μας, ότι έκλεβα τις ψυχές τους. Σκεφτήκαμε μήπως είχαμε αρχίσει να χάνουμε τα λογικά μας, μόνο και μόνο που περνούσε τέτοια σκέψη από το μυαλό μας. Είχαμε γίνει άγριοι ή ήταν αυτό το μόνο λογικό πράγμα να κάνουμε;".

Δεν θα ξεχάσω την στιγμή που είπα στη μητέρα μου και τον πατέρα μου, ότι έπρεπε να φάω τον νεκρό φίλο μου για να ζήσω".

Τελικά, παγωμένοι από το κρύο και λιμοκτονώντας, οπλισμένοι με ξυράφια και σπασμένα γυαλιά, σκίζουν τα ρούχα ενός νεκρού φίλου τους και μετά, το σώμα του. Ο Κανέσα θυμάται: "Αναγκάστηκα να κάνω κάτι που δεν είχα φανταστεί ούτε στον χειρότερο εφιάλτη μου, έπρεπε να πράξουμε τη μεγαλύτερη προσβολή, ήταν καθαρή ύβρις, έπρεπε να φάμε τα νεκρά σώματα για να ζήσουμε".

Ο Κανέσα και οι άλλοι επιζώντες δεν περίμεναν κανείς να τους καταλάβει για αυτό που έκαναν. Παραδόξως, μετά τη διάσωση τους, η οποία οφείλεται στην πεζοπορία του Κανέσα και του Παράδο, ο κόσμος στην πλειοψηφία του ήταν πολύ δεκτικός και έδειξε μεγάλη υποστήριξη. Ακόμα και η καθολική εκκλησία δήλωσε επίσημα ότι η ανθρωποφαγία αυτών των ανθρώπων δεν ήταν αμαρτία.

Οι επιζώντες είχαν, όμως, ακόμα μία αγωνία: θα τους καταλάβαιναν οι οικογένειές τους; "Δεν θα ξεχάσω την στιγμή που είπα στη μητέρα μου και τον πατέρα μου, ότι έπρεπε να φάω τον νεκρό φίλο μου για να ζήσω", θυμάται ο Δρ Κανέσα, ο οποίος μιλώντας πρόσφατα στο People, είπε: 

-->
"Της είπα Μητέρα, αναγκαστήκαμε να φάμε τους νεκρούς μας φίλους και εκείνη απάντησε Είναι εντάξει, γλυκό μου. Είναι εντάξει...".
*Κεντρική φωτογραφία: Οι επιζώντες της πτήσης 571 περιμένουν τους διασώστες τους - Credit: Popperfoto/Getty Images
Από το pathfinder