Ποιος είναι ο πρόδρομος των αριθμητικών μηχανών και των σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών;

Μιλάμε για μία απλή υπολογιστική μηχανή κατάλληλη για την εκτέλεση πράξεων (κυρίως πρόσθεσης και αφαίρεσης) της αριθμητικής. Είναι το αρχαίο αριθμητήρι υπολογισμών, πρόδρομος των αριθμητικών μηχανών και των σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών! Διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί!..

ΛΕΝΕ πως ο πρόδρομος των αριθμητικών μηχανών και των σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι ο άβακας! Μία απλή υπολογιστική μηχανή κατάλληλη για την εκτέλεση πράξεων (κυρίως πρόσθεσης και αφαίρεσης) της αριθμητικής. Είναι το αρχαίο αριθμητήρι υπολογισμών, πρόδρομος των αριθμητικών μηχανών και των σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Υπάρχουν πολλά είδη άβακα.

Ο συνήθης ως σήμερα τύπος άβακα είναι αυτός με συρόμενες χάντρες - ψήφους. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τον χρησιμοποιούσαν Αιγύπτιοι, Έλληνες, Ρωμαίοι. Ο ρωμαϊκός άβακας είναι σαν τάβλι με πούλια (κάλικες = calculi). Υπάρχει επίσης ο κινεζικός, ο ινδικός, ο ρωσικός κ.ά. Η λειτουργία τους βασίζεται στο δεκαδικό σύστημα με «τάξεις» - σύρματα μονάδων, δεκάδων, εκατοντάδων κτλ.

Το γνωστό αριθμητήριο, μια μορφή άβακα, αποτελείται από πίνακες διάφορων μεγεθών και σχημάτων (κατά κανόνα ορθογώνιων). Από τις άκρες τους στερεώνονται, σε παράλληλες σειρές, σύρματα, στα οποία βρίσκονται περασμένα από το κέντρο τους ομοιόμορφα σφαιρίδια. Οι μαθηματικές πράξεις γίνονται με κατάλληλες μετακινήσεις των σφαιριδίων επάνω στα σύρματα.

Πυθαγόρειος άβακας λέγεται επίσης ο πίνακας, ο οποίος απεικονίζει τα γινόμενα του πολλαπλασιασμού, ανά δύο, όλων των μονοψήφιων αριθμών.

Ο Υπολογιστής των Αντικυθήρων

Αναντίρρητα, όταν μιλάμε για πρόδρομο των αριθμητικών μηχανών και των σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών, ο νους μας ανατρέχει και στον Υπολογιστή των Αντικυθήρων. Διαβάζουμε:

«Για την ικανότητα κατασκευής πολύπλοκων μηχανισμών από γρανάζια, έχουμε πολύ λίγες πληροφορίες, γιατί ουσιαστικά σαφή αναφορά στους οδοντωτούς τροχούς έχουμε για πρώτη φορά από τον αλεξανδρινό μηχανικό Ήρωνα. Όμως υπάρχουν ενδείξεις που υποδεικνύουν τον Αρχιμήδη ή και τον Κτησίβιο ως πιθανούς εφευρέτες του οδοντωτού τροχού.

Ο Αρχιμήδης είναι γνωστός για τις πολύπλοκες κατασκευές του που αναπαριστούσαν τις κινήσεις των άστρων και των πλανητών στο στερέωμα, έχουμε όμως πληροφορίες μόνο για το τι λειτουργίες εκτελούσαν και όχι για το πως τις εκτελούσαν. Πιθανότατα όμως ο τρόπος λειτουργίας τους να ήταν παρόμοιος με του μηχανισμού των Αντικυθήρων. Τησφαίρα του Αρχιμήδη έχουν αναφέρει οι Πάππος, Πρόκλος, Σέξτος Εμπείρικος, Φιρμίκιος, Μαρτιανός Καπέλλα, Οβίδιος καιΤερτυλλιανός, όμως την σημαντικότερη μαρτυρία δίνει ο Κικέρων.

Στα πρώιμα στάδια της εξέλιξης παρόμοιων μηχανισμών βρίσκουμε τα ηλιακά ρολόγια, αρχικά στατικά και αργότερα μεταφερόμενα. Τα μεταφερόμενα ηλιακά ρολόγια είναι κοντινοί πρόγονοι του μηχανισμού των Αντικυθήρων.

Με τα νεότερα ευρήματα γίνεται φανερό ότι η τεχνολογία των οδοντωτών τροχών διατηρήθηκε εν μέρει και στο Βυζάντιο, δεδομένου ότι έχει βρεθεί ένας απλούστερος μηχανισμός κατασκευασμένος τον 5ο-6ο αιώνα. Μάλιστα αντίστοιχος μηχανισμός περιγράφεται από τον μεταγενέστερο Άραβα Αλ Μπιρουνί. Ένα μεγάλο ποσοστό των τεχνολογικών κατακτήσεων στον τομέα αυτό αφομοιώθηκε από τους Άραβες. Όπως είναι επίσης γνωστό, πλήθος αρχαίων ελληνικών πραγματειών έχουν διασωθεί μόνο σε αραβικές μεταφράσεις. Οι Άραβες πειραματίστηκαν με διάφορα σχέδια και κατασκευές για να αποδείξουν την ορθότητα των ελληνικών κειμένων.

Η τεχνολογία των οδοντωτών τροχών εξελίχθηκε μεταξύ άλλων στην ωρολογοποιία που εμφανίστηκε και άνθησε τον 13ο και 14ο αιώνα…»

===============

ΠΗΓΕΣ: Ιστορικό και Δημοσιογραφικό Αρχείο του γράφοντος, Εγκυκλοπαίδεια «Μαλλιάρης –παιδεία», Βικιπαίδεια.

Από την ιστοσελίδα του κ. Άγγελου Σακκέτου

-->