.jpg)
Σ’ ολόκληρο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο δεν χτίστηκε άλλος εφάμιλλος με τον Παρθενώνα ναός. Το έργο έμεινε μοναδικό στους αιώνες. Ο δωρικός ρυθμός τού δίνει απλότητα και σοβαρότητα, η αρμονία των αναλογιών ανάλαφρη χάρη, οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες τελειότητα και οι γλυπτές μορφές ανεπανάληπτο κάλλος!.. Τη μεγαλύτερη όμως ζημιά έπαθε ο Παρθενώνας το 1687, όταν οι Ενετοί του Μοροζίνι κανονιοβόλησαν την Ακρόπολη που κρατούσαν οι Τούρκοι. Τότε μια βόμβα έπεσε
στο ναό, προκάλεσε την έκρηξη της πυρίτιδας, που οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει σ’ αυτόν, και τον μετέβαλε στα ερείπια που βλέπουμε σήμερα. Μέχρι τη στιγμή εκείνη ο ναός, παρά τις αλλοιώσεις του, έμενε ακέραιος στο σύνολό του!..
Στο τέλος του 17ου αι. οι Βενετοί με αρχηγό τον Φραγκίσκο Μοροζίνι, έφτασαν στην Αθήνα και πολιόρκησαν του Οθωμανούς. Ο Μοροζίνι τότε βομβάρδισε την Ακρόπολη, όπου είχαν κλειστεί οι Οθωμανοί.
ΕΙΝΑΙ αλήθεια ότι ο Παρθενώνας είναι ένα από τα γνωστότερα αριστουργήματα της αρχιτεκτονικής παγκοσμίως. Χρωστά τη φήμη του στην τέλεια αρχιτεκτονική του και σ’ ένα πλήθος λεπτομερειών που αποκαλύπτουν λεπτότητα και ευαισθησία. Χτίστηκε πλάι στο παλιό «Εκατόμπεδο», προς τιμή της Παρθένου Αθηνάς, από μια επιτροπή της οποίας πρόεδρος ήταν ο Περικλής, αρχιτέκτονες ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης και ανώτερος επόπτης ο Φειδίας. Οι εργασίες κράτησαν 15 χρόνια (447-432 π.Χ.). Τα εγκαίνια όμως του ναού και η τοποθέτηση του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς έγιναν το 438 π.Χ., ενώ συνεχίζονταν οι εργασίες, ιδίως στα αετώματα. Προτού επίσης ολοκληρωθεί ο ναός (435 π.Χ.), είχαν αρχίσει οι Αθηναίοι να τοποθετούν τους θησαυρούς στον οπισθόδομο.
Ο ναός όλος είναι χτισμένος από μάρμαρο της Πεντέλης. Είναι περίπτερος και οι διαστάσεις του είναι 69,50 μ. x 31 μ. Ο ρυθμός του είναι δωρικός. Στις στενές πλευρές του έχει οκτώ κίονες και στις μακρές δεκαεπτά. Το ύψος των κιόνων είναι 10,45 μ. και πατούν πάνω σ’ ένα κρηπίδωμα με τρεις βαθμίδες. Τον κυρίως ναό αποτελούσαν ο πρόναος ή πρόδομος, ο σηκός, μία μεγάλη αίθουσα πίσω από το σηκό, και ο οπισθόδομος. Ο σηκός είχε μήκος 100 πόδια (30 μ., περίπου) και γι’ αυτό ονομαζόταν «Εκατόμπεδο». Σώζεται το πώρινο βάθρο, πάνω στο οποίο ήταν στημένο το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, που εντυπωσίαζε εκτός από τα άλλα και με το ύψος του (12 μ.). Ο πρόναος και ο οπισθόδομος ήταν «πρόστυλοι», δηλαδή είχαν στύλους μπροστά από τις παραστάδες και έμοιαζαν γενικά μεταξύ τους στη διάταξη. Παρθενώνα, κυρίως, ονόμαζαν την αίθουσα που ήταν πίσω από το σηκό. Από αυτό πήρε το όνομα και ολόκληρός ο ναός. Σ’ αυτή την αίθουσα και στον οπισθόδομο φύλαγαν τους θησαυρούς της θεάς.
Λαμπρή και σύμφωνη με τη μεγαλόπρεπη εμφάνιση του ναού ήταν και η διακόσμηση, κυρίως γλυπτή, που τη ζωήρευαν τα χρώματα. Τα αετώματα, έργα του Φειδία και των μαθητών του, στολισμένα με γλυπτικές συνθέσεις, είναι τα τελειότερα δημιουργήματα της ελληνικής και της παγκόσμιας τέχνης. Το ανατολικό απεικόνιζε τη γέννηση της Αθηνάς, ενώ το δυτικό τη φιλονικία Αθηνάς-Ποσειδώνα. Οι 92 μετόπες, δηλαδή οι ορθογώνιες πλάκες που κάλυπταν το κενό ανάμεσα στα τρίγλυφα και από τις τέσσερις πλευρές, παρίσταναν μυθικές μάχες. Μια, που βρίσκεται ακόμη στη θέση της, στη ΝΔ γωνία του κτιρίου, παριστάνει ένα Λαπίθη να μάχεται με Κένταυρο. Το ανώτερο μέρος των τοίχων του κυρίως ναού το κοσμούσε και από τις τέσσερις πλευρές η περίφημη ζωφόρος, που στα 160 μ. της, περίπου, αναπαριστούσε την πομπή των Παναθηναίων. Σήμερα σώζεται μόνο η ζωφόρος της δυτικής πλευράς. Εκτός από το μεγάλο χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς υπήρχαν και άλλα πολλά αφιερώματα τοποθετημένα σ’ όλα τα σημεία του ναού. Για την ασφάλεια όλων αυτών ο πρόναος και ο οπισθόδομος ασφαλίζονταν με μετάλλινα κιγκλιδώματα.
Σ’ ολόκληρο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο δε χτίστηκε άλλος εφάμιλλος με τον Παρθενώνα ναός. Το έργο έμεινε μοναδικό στους αιώνες. Ο δωρικός ρυθμός τού δίνει απλότητα και σοβαρότητα, η αρμονία των αναλογιών ανάλαφρη χάρη, οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες τελειότητα και οι γλυπτές μορφές ανεπανάληπτο κάλλος.
Οι περιπέτειες του ναού άρχισαν μετά την επικράτηση του χριστιανισμού. Το 426 ο Θεοδόσιος μετέφερε το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς στην Κωνσταντινούπολη και γύρω στα 530 ο Ιουστινιανός μετέτρεψε το ναό σε εκκλησία και την αφιέρωσε αρχικά στην Αγία Σοφία και κατόπιν στην Παναγία Θεοτόκο, αφού έκανε ουσιώδεις μεταβολές στο οικοδόμημα. Αργότερα οι Φράγκοι αφιέρωσαν το ναό στην Αγία Μαρίνα των Αθηνών. Οι Τούρκοι τον μετέτρεψαν σε τζαμί και στη ΝΔ γωνία του έχτισαν μιναρέ, του οποίου η σκάλα σώζεται ακόμη. Τη μεγαλύτερη όμως ζημιά έπαθε ο Παρθενώνας το 1687, όταν οι Ενετοί του Μοροζίνι κανονιοβόλησαν την Ακρόπολη που κρατούσαν οι Τούρκοι. Τότε μια βόμβα έπεσε στο ναό, προκάλεσε την έκρηξη της πυρίτιδας, που οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει σ’ αυτόν, και τον μετέβαλε στα ερείπια που βλέπουμε σήμερα. Μέχρι τη στιγμή εκείνη ο ναός, παρά τις αλλοιώσεις του, έμενε ακέραιος στο σύνολό του. Όταν ο Μοροζίνι κατέλαβε την Ακρόπολη, θέλησε να αποσπάσει τα αγάλματα από το δυτικό αέτωμα και να τα μεταφέρει στη Βενετία ως λάφυρα. Κατά τη διάρκεια της εργασίας τα αγάλματα γκρεμίστηκαν και κομματιάστηκαν. Η μεγαλύτερη όμως ιεροσυλία έγινε από τον Άγγλο λόρδο Έλγιν.
Ο ναός όλος είναι χτισμένος από μάρμαρο της Πεντέλης. Είναι περίπτερος και οι διαστάσεις του είναι 69,50 μ. x 31 μ. Ο ρυθμός του είναι δωρικός. Στις στενές πλευρές του έχει οκτώ κίονες και στις μακρές δεκαεπτά. Το ύψος των κιόνων είναι 10,45 μ. και πατούν πάνω σ’ ένα κρηπίδωμα με τρεις βαθμίδες. Τον κυρίως ναό αποτελούσαν ο πρόναος ή πρόδομος, ο σηκός, μία μεγάλη αίθουσα πίσω από το σηκό, και ο οπισθόδομος. Ο σηκός είχε μήκος 100 πόδια (30 μ., περίπου) και γι’ αυτό ονομαζόταν «Εκατόμπεδο». Σώζεται το πώρινο βάθρο, πάνω στο οποίο ήταν στημένο το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, που εντυπωσίαζε εκτός από τα άλλα και με το ύψος του (12 μ.). Ο πρόναος και ο οπισθόδομος ήταν «πρόστυλοι», δηλαδή είχαν στύλους μπροστά από τις παραστάδες και έμοιαζαν γενικά μεταξύ τους στη διάταξη. Παρθενώνα, κυρίως, ονόμαζαν την αίθουσα που ήταν πίσω από το σηκό. Από αυτό πήρε το όνομα και ολόκληρός ο ναός. Σ’ αυτή την αίθουσα και στον οπισθόδομο φύλαγαν τους θησαυρούς της θεάς.
Λαμπρή και σύμφωνη με τη μεγαλόπρεπη εμφάνιση του ναού ήταν και η διακόσμηση, κυρίως γλυπτή, που τη ζωήρευαν τα χρώματα. Τα αετώματα, έργα του Φειδία και των μαθητών του, στολισμένα με γλυπτικές συνθέσεις, είναι τα τελειότερα δημιουργήματα της ελληνικής και της παγκόσμιας τέχνης. Το ανατολικό απεικόνιζε τη γέννηση της Αθηνάς, ενώ το δυτικό τη φιλονικία Αθηνάς-Ποσειδώνα. Οι 92 μετόπες, δηλαδή οι ορθογώνιες πλάκες που κάλυπταν το κενό ανάμεσα στα τρίγλυφα και από τις τέσσερις πλευρές, παρίσταναν μυθικές μάχες. Μια, που βρίσκεται ακόμη στη θέση της, στη ΝΔ γωνία του κτιρίου, παριστάνει ένα Λαπίθη να μάχεται με Κένταυρο. Το ανώτερο μέρος των τοίχων του κυρίως ναού το κοσμούσε και από τις τέσσερις πλευρές η περίφημη ζωφόρος, που στα 160 μ. της, περίπου, αναπαριστούσε την πομπή των Παναθηναίων. Σήμερα σώζεται μόνο η ζωφόρος της δυτικής πλευράς. Εκτός από το μεγάλο χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς υπήρχαν και άλλα πολλά αφιερώματα τοποθετημένα σ’ όλα τα σημεία του ναού. Για την ασφάλεια όλων αυτών ο πρόναος και ο οπισθόδομος ασφαλίζονταν με μετάλλινα κιγκλιδώματα.
Σ’ ολόκληρο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο δε χτίστηκε άλλος εφάμιλλος με τον Παρθενώνα ναός. Το έργο έμεινε μοναδικό στους αιώνες. Ο δωρικός ρυθμός τού δίνει απλότητα και σοβαρότητα, η αρμονία των αναλογιών ανάλαφρη χάρη, οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες τελειότητα και οι γλυπτές μορφές ανεπανάληπτο κάλλος.
Οι περιπέτειες του ναού άρχισαν μετά την επικράτηση του χριστιανισμού. Το 426 ο Θεοδόσιος μετέφερε το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς στην Κωνσταντινούπολη και γύρω στα 530 ο Ιουστινιανός μετέτρεψε το ναό σε εκκλησία και την αφιέρωσε αρχικά στην Αγία Σοφία και κατόπιν στην Παναγία Θεοτόκο, αφού έκανε ουσιώδεις μεταβολές στο οικοδόμημα. Αργότερα οι Φράγκοι αφιέρωσαν το ναό στην Αγία Μαρίνα των Αθηνών. Οι Τούρκοι τον μετέτρεψαν σε τζαμί και στη ΝΔ γωνία του έχτισαν μιναρέ, του οποίου η σκάλα σώζεται ακόμη. Τη μεγαλύτερη όμως ζημιά έπαθε ο Παρθενώνας το 1687, όταν οι Ενετοί του Μοροζίνι κανονιοβόλησαν την Ακρόπολη που κρατούσαν οι Τούρκοι. Τότε μια βόμβα έπεσε στο ναό, προκάλεσε την έκρηξη της πυρίτιδας, που οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει σ’ αυτόν, και τον μετέβαλε στα ερείπια που βλέπουμε σήμερα. Μέχρι τη στιγμή εκείνη ο ναός, παρά τις αλλοιώσεις του, έμενε ακέραιος στο σύνολό του. Όταν ο Μοροζίνι κατέλαβε την Ακρόπολη, θέλησε να αποσπάσει τα αγάλματα από το δυτικό αέτωμα και να τα μεταφέρει στη Βενετία ως λάφυρα. Κατά τη διάρκεια της εργασίας τα αγάλματα γκρεμίστηκαν και κομματιάστηκαν. Η μεγαλύτερη όμως ιεροσυλία έγινε από τον Άγγλο λόρδο Έλγιν.
Έτσι ήταν ο Παρθενώνας το 1800 περίπου. Εδώ φαίνεται και το μικρό τζαμί που έχτισαν οι Τούρκοι μέσα στον Παρθενώνα μετά την ανατίναξη του 1687 (σχέδιο Μ. Κορρέ).
Πόσες φορές … μεταμορφώθηκε ο Παρθενώνας;
Από τον 6ο αι. ο Παρθενώνας είναι χριστιανικός ναός αφιερωμένος στην Παναγία. Ονομάζεται «Παναγία η Αθηνιώτισσα». Για να γίνει χριστιανικός ο ναός, έγιναν κάποιες αρχιτεκτονικές αλλαγές. Από τον 13ο έως τον 15ο αι. η Αθήνα περνάει στα χέρια των Φράγκων (Καταλανών, Φλωρεντίνων κ.ά.) και ο Παρθενώνας γίνεται καθεδρικός ναός (Ecclesia de santa Maria di Atene).
Μετά την ειρηνική κατάληψη της Αθήνας από τους Οθωμανούς το 1458, ο Μωάμεθ Β΄ επισκέπτεται την Ακρόπολη. Οι Τούρκοι δείχνοντας σεβασμό στην πόλη δεν πειράζουν τα μνημεία. Ο Παρθενώνας μετατρέπεται σε τζαμί και στην Ακρόπολη χτίζονται σπίτια όπου μένουν Τούρκοι. Εκεί μένει επίσης η φρουρά και ο διοικητής της Αθήνας. Μεγάλη καταστροφή στο μνημείο έγινε το 1687 κατά την πολιορκία της Αθήνας από τις βενετικές δυνάμεις. Μία οβίδα ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη που ο τούρκος διοικητής της Αθήνας είχε βάλει μέσα στο ναό. Το μεγαλύτερο τμήμα του ναού (στην ανατολική πλευρά) κατέρρευσε.
Tον 19ο αι., λίγο πριν την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ο άγγλος λόρδος Έλγιν, πρέσβης της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη, λεηλάτησε τον Παρθενώνα αποσπώντας και παίρνοντας μαζί του στην Αγγλία σημαντικό μέρος των μαρμάρων.
Μετά την ειρηνική κατάληψη της Αθήνας από τους Οθωμανούς το 1458, ο Μωάμεθ Β΄ επισκέπτεται την Ακρόπολη. Οι Τούρκοι δείχνοντας σεβασμό στην πόλη δεν πειράζουν τα μνημεία. Ο Παρθενώνας μετατρέπεται σε τζαμί και στην Ακρόπολη χτίζονται σπίτια όπου μένουν Τούρκοι. Εκεί μένει επίσης η φρουρά και ο διοικητής της Αθήνας. Μεγάλη καταστροφή στο μνημείο έγινε το 1687 κατά την πολιορκία της Αθήνας από τις βενετικές δυνάμεις. Μία οβίδα ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη που ο τούρκος διοικητής της Αθήνας είχε βάλει μέσα στο ναό. Το μεγαλύτερο τμήμα του ναού (στην ανατολική πλευρά) κατέρρευσε.
Tον 19ο αι., λίγο πριν την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ο άγγλος λόρδος Έλγιν, πρέσβης της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη, λεηλάτησε τον Παρθενώνα αποσπώντας και παίρνοντας μαζί του στην Αγγλία σημαντικό μέρος των μαρμάρων.
=======
ΠΗΓΕΣ: Ιστορικό και Δημοσιογραφικό Αρχείο του γράφοντος, Εγκυκλοπαίδεια «Μαλιάρης-παιδεία», Στοιχεία Ελληνικής Ιστορίας και Ελληνικού Πολιτισμού.
ΠΗΓΕΣ: Ιστορικό και Δημοσιογραφικό Αρχείο του γράφοντος, Εγκυκλοπαίδεια «Μαλιάρης-παιδεία», Στοιχεία Ελληνικής Ιστορίας και Ελληνικού Πολιτισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου